Turkish and Azerbaijani

From Apertium
Revision as of 08:40, 18 August 2007 by Msalperen (talk | contribs) (replaced fromcase with ablative)
Jump to navigation Jump to search

Noun morphology

Turkish has several cases:

absolute, definite-accusative, dative, locative, ablative, genitive

It also has pronominal clitics.

Typically these are applied in the following order:

  1. plural suffix
  2. suffix of possession
  3. case-ending
  4. personal suffix
kitap for ex. is the stem
kitap + plural + pronoun 
kitaplar is the "books"

a noun has five cases

object direction is the "i case"

give me that book for ex.
bana o kitabı ver

"that book"
kitabı 

that is directed to object

from that book = kitaptan
in that book = kitapta

"from my book"
kitab+ım+dan

"from my books"
kitap+lar+ım+dan

Agglutination case

verb= gitmek stem=git

I'm going = gidiyorum (tr) 
          = gidirem (azerbaijani)

gid+iyor+um (present continous, pr1, turkish)
gid+ir+em  (present continous, pr1, azerbaijani)

git (lemma) -i -yor (for continous tense) -um (for first personal pronoun)   (turkish)
git (lemma) -i -r(for continous tense)  -em (for first personal pronoun)  (azerbaijani)


Vowel harmony

See also: Vowel harmony

Both Turkish and Azerbaijani, along with most other Turkic languages exhibit vowel harmony. See the following table of inflections for the word pivə, "beer" in Azerbaijani. Underscore indicates a vowel that has been "harmonised".

Azerbaijani Gloss
pivə beer
pivəler beers
pivəlerim my beers
pivədən from beer
pivələrdən from beers

This will pose a problem for both analysis and generation of word forms. In analysis it is possible to overanlayse words, e.g. say have a paradigm for "a → e" for the plural ending -ler, which would accept both -ler and -lar. Then we would analyse both the correct form: biralar and an incorrect form biraler. This causes problems because of ambiguity (we shouldn't be analysing non-existant words!), especially on short words. It remains to be seen if this ambiguity will be too great.

The other problem is generation, we do not currently have a way in apertium to enforce vowel harmony, it may be possible to use an alternate spell-checker to do this (e.g. hunspell has specialised algorithms for both Azerbaijani and Turkish, or possible we could use post-gen or write a new post-gen module for this.

Test case

  • Turkish: biram var.
  • Azerbaijani: pivəm var

beer+p1 have

I have a beer.

  • Turkish: iki biram var
  • Azerbijani: iki pivəm var

two beer+p1 have

I have two beers

Noun

  • abs — absolute
  • dac — definite-accusative
  • dat — dative
  • abl — ablative
  • loc — locative
  • gen — genitive

Turkish

person n.sg.abs n.sg.dac n.sg.dat n.sg.loc n.sg.abl n.sg.gen
none bira birayı
p1.sg biram biramı
p2.sg biran biranı
p3.sg birası birasını
p1.pl biramız biramızı
p2.pl biranız biranızı
p3.pl birası birasını
person n.pl.abs n.pl.dac n.pl.dat n.pl.loc n.pl.abl n.pl.gen
none biralar
p1.sg biralarım
p2.sg
p3.sg
p1.pl
p2.pl
p3.pl

Azerbaijani

person n.sg.abs n.sg.dac n.sg.dat n.sg.loc n.sg.abl n.sg.gen
none pivə
p1.sg pivəm
p2.sg
p3.sg
p1.pl
p2.pl
p3.pl
person n.pl.abs n.pl.dac n.pl.dat n.pl.loc n.pl.abl n.pl.gen
none pivəler
p1.sg pivəlerim
p2.sg
p3.sg
p1.pl
p2.pl
p3.pl

Comparison

Turkish Azerbaijani Gloss Symbols
bira pivə beer n.sg
biralar pivəler beers n.pl
biram pivəm my beer n.sg.p1
biralarım pivəlerim my beers n.pl.p1
biradan pivədən from the beer n.sg.abl
biralardan pivələrdən from the beers n.pl.abl
biramdan pivəmdən from my beer n.sg.p1.abl
biralarımdan pivlərimdən from my beers n.pl.p1.abl

Verb

Turkish Azerbaijani Gloss
içerim içirəm I drink
içersin içirsən You drink
içer içir He drinks
içer içir She drinks
içer içir It drinks
içerler içirlər You (pl.) drink
içeriz içirik We drink
içer içir They drink

Examples

Turkish

Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.

Azerbaijani

Bütün insanlar ləyaqət və hüquqlarına görə azad və bərabər doğulurlar. Onarın şüuralrı və vicdanları var və bir-birlərinə mübasibətdə qardaşlıq runhunda davranmalıdırlar.

Azerbaijani (turkified)

Bütün insanlar azadlıq, ləyaqət və haqlarına görə bərabər doğulurlar. Onların ağılları və vicdanları var və onlar bir-birlərinə mübasibətdə qardaşlıq ruhunda davranmalıdırlar.