Turkish and Azerbaijani

Noun morphology

Turkish has several cases:

absolute, definite-accusative, dative, locative, ablative, genitive

It also has pronominal clitics.

Typically these are applied in the following order:

1. plural suffix
2. suffix of possession
3. case-ending
4. personal suffix

kitap for ex. is the stem
kitap + plural + pronoun 
kitaplar is the "books"

a noun has five cases

object direction is the "i case"

give me that book for ex.
bana o kitabı ver

"that book"
kitabı 

that is directed to object

from that book = kitaptan
in that book = kitapta

"from my book"
kitab+ım+dan

"from my books"
kitap+lar+ım+dan

Agglutination case

verb= gitmek stem=git

I'm going = gidiyorum (tr) 
          = gidirem (azerbaijani)

gid+iyor+um (present continous, pr1, turkish)
gid+ir+em  (present continous, pr1, azerbaijani)

git (lemma) -i -yor (for continous tense) -um (for first personal pronoun)   (turkish)
git (lemma) -i -r(for continous tense)  -em (for first personal pronoun)  (azerbaijani)

Vowel harmony

See also: Vowel harmony

Both Turkish and Azerbaijani, along with most other Turkic languages exhibit vowel harmony. See the following table of inflections for the word pivə, "beer" in Azerbaijani. Underscore indicates a vowel that has been "harmonised".

Azerbaijani	Gloss
pivə	beer
pivələr	beers
pivələrim	my beers
pivədən	from beer
pivələrdən	from beers

This will pose a problem for both analysis and generation of word forms. In analysis it is possible to overanlayse words, e.g. say have a paradigm for "a → e" for the plural ending -ler, which would accept both -ler and -lar. Then we would analyse both the correct form: biralar and an incorrect form biraler. This causes problems because of ambiguity (we shouldn't be analysing non-existant words!), especially on short words. It remains to be seen if this ambiguity will be too great.

One example of ambiguity would be with the word for "book", kitab. The form kitabı means "his book", but the form kitabi (or kitabî) means "bookish". This should not be too much of a problem as the two are different parts of speech and should be taken care of in the tagging stage.

The other problem is generation, we do not currently have a way in apertium to enforce vowel harmony, it may be possible to use an alternate spell-checker to do this (e.g. hunspell has specialised algorithms for both Azerbaijani and Turkish, or possible we could use post-gen or write a new post-gen module for this.

Test case

• Turkish: biram var.
• Azerbaijani: pivəm var

beer+p1 have

I have a beer.

• Turkish: iki biram var
• Azerbijani: iki pivəm var

two beer+p1 have

I have two beers

Noun

• abs — absolute
• dac — definite-accusative
• dat — dative
• abl — ablative
• loc — locative
• gen — genitive
• com — comitative

Underlined denotes the affix.

Turkish

person	n.sg.abs	n.sg.dac	n.sg.dat	n.sg.loc	n.sg.abl	n.sg.gen	n.sg.com
none	bira	birayı	biraya	birada	biradan	biranın	birayla
p1.sg	biram	biramı	birama	biramda	biramdan	biramın	biramla
p2.sg	biran	biranı	birana	biranda	birandan	biranın	biranla
p3.sg	birası	birasını	birasına	birasında	birasından	birasının	birasıyla
p1.pl	biramız	biramızı	biramıza	biramızda	biramızdan	biramızın	biramızla
p2.pl	biranız	biranızı	biranıza	biranızda	biranızdan	biranızın	biranızla
p3.pl	birası	birasını	birasına	birasında	birasından	birasının	birasıyla
person	n.pl.abs	n.pl.dac	n.pl.dat	n.pl.loc	n.pl.abl	n.pl.gen	n.pl.com
none	biralar	biraları	biralara	biralarda	biralardan	biraların	biralarla
p1.sg	biralarım	biralarımı	biralarıma	biralarımda	biralarımda	biralarımın	biralarımla
p2.sg	biraların	biralarını	biralarına	biralarında	biralarından	biralarının	biralarınla
p3.sg	biraları	biralarını	biralarına	biralarında	biralarından	biralarının	biralarınla
p1.pl	biralarımız	biralarımızı	biralarımıza	biralarımızda	biralarımızdan	biralarımızın	biralarmızla
p2.pl	biralarınız	biralarınızı	biralarınıza	biralarınızda	biralarınızdan	biralarınızın	biralarınızla
p3.pl	biraları	biralarını	biralarına	biralarında	biralarından	biralarının	biralarıyla

The consonants with black are only there to combine the vowels next to them, they don't belong this form. If the stem (the noun in this case) ends with consonant, those extra letters will fall. For example if the word is tabut (which ends with the letter t) n.sg.dac without person case will be tabutu (u is because of the harmonization).

Azerbaijani

person	n.sg.abs	n.sg.dac	n.sg.dat	n.sg.loc	n.sg.abl	n.sg.gen
"none"	kitab	kitabı	kitaba	kitaba	kitapdan	kitabın	kitabla
p1.sg	kitabım	kitabımı	kitabıma	kitabımda	kitabımdan	kitabımın	kitabımla
p2.sg	kitabın	kitabını	kitabına	kitabında	kitabdan	kitabın	kitabla
p3.sg	kitabı	kitabını	kitabına	kitabında	kitabından	kitabının	kitabıyla
p1.pl	kitabımız	kitabımızı	kitabımıza	kitabımızda	kitabımızdan	kitabımızın	kitabımızla
p2.pl	kitabınız	kitabınızı	kitabınıza	kitabınızda	biranızdan	kitabınızın	kitabınızla
p3.pl	kitabı	kitabını	kitabına	kitabında	kitabından	kitabının	kitabıyla
person	n.pl.abs	n.pl.dac	n.pl.dat	n.pl.loc	n.pl.abl	n.pl.gen
none	kitablar	kitabları	kitablara	kitablarda	kitablardan	kitabların	kitablarla
p1.sg	kitablarım	kitablarımı	kitablarıma	kitablarımda	kitablarımda	kitablarımın	kitablarımla
p2.sg	kitabların	kitablarını	kitablarına	kitablarında	kitablarından	kitablarının	kitablarınla
p3.sg	kitabları	kitablarını	kitablarına	kitablarında	kitablarından	kitablarının	kitablarınla
p1.pl	kitablarımız	kitablarımızı	kitablarımıza	kitablarımızda	kitablarımızdan	kitablarımızın	kitablarımızla
p2.pl	kitablarınız	kitablarınızı	kitablarınıza	kitablarınızda	kitablarınızdan	kitablarınızın	kitablarınızla
p3.pl	kitabları	kitablarını	kitablarına	kitablarında	kitablarından	kitablarının	kitablarıyla

person	n.sg.abs	n.sg.dac	n.sg.dat	n.sg.loc	n.sg.abl	n.sg.gen	n.sg.com
none	pivə
p1.sg	pivəm
p2.sg
p3.sg
p1.pl
p2.pl
p3.pl
person	n.pl.abs	n.pl.dac	n.pl.dat	n.pl.loc	n.pl.abl	n.pl.gen	n.pl.com
none	pivəler
p1.sg	pivələrim
p2.sg
p3.sg
p1.pl
p2.pl
p3.pl

Comparison

Turkish	Azerbaijani	Gloss	Symbols
bira	pivə	beer	n.sg
biralar	pivələr	beers	n.pl
biram	pivəm	my beer	n.sg.p1
biralarım	pivələrim	my beers	n.pl.p1
biradan	pivədən	from the beer	n.sg.abl
biralardan	pivələrdən	from the beers	n.pl.abl
biramdan	pivəmdən	from my beer	n.sg.p1.abl
biralarımdan	pivlərimdən	from my beers	n.pl.p1.abl

Verb

Turkish	Azerbaijani	Gloss
içerim	içirəm	I drink
içersin	içirsən	You drink
içer	içir	He drinks
içer	içir	She drinks
içer	içir	It drinks
içersiniz	içirsiz	You (pl.) drink
içeriz	içirik	We drink
içerler	içirlər	They drink

Symbols

All tenses have 4 forms,

• Affirmative stative (aff.stat)
• Affirmative interrogative (aff.int)
• Negative stative (neg.stat)
• Negative interrogative (neg.int)

And here is the list by mood, then tense:

• Indicative mood
  • Present Continuous Simple Tense (pres.cont)
  • Simple (Aorist) Tense (pres)
  • Past Definite
  • Past Progressive, dubitative
  • Indefinite Past (Past Aorist)
  • Past Progressive, narrative (past.cont.nar)
  • Past Perfect, narrative
  • Doubtful Distant Past (ddp)
  • Past in the Future
  • Past Conditional, narrative (past.cond.nar)
  • Past Conditional, dubitative (past.cond.dub)
  • Future Simple
  • Future in the Past
  • Future dubitative
  • Future conditional
• Imperative mood (imp)
  • Simple Tense (imp.pres)
• Conditional mood (cond)
  • Simple Tense (cond.pres)
  • Present Progressive (cond.cont
  • Aorist/Present
  • Past Definite
  • Indefinite Past
• Subjunctive mood (subj)
  • Simple Tense (subj.pres)
  • Past, narrative (subj.past.nar)
  • Past, reportative (subj.past.rep)
• Necessitative mood tenses (nec)
  • Simple Tense (nec.pres)
  • Past, Narrative (nec.past.nar)
  • Past, dubitative (nec.past.dub)

Examples

Turkish

Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.

Azerbaijani

Bütün insanlar ləyaqət və hüquqlarına görə azad və bərabər doğulurlar. Onların şüuralrı və vicdanları var və bir-birlərinə münasibətdə qardaşlıq runhunda davranmalıdırlar.

Azerbaijani (turkified)

Bütün insanlar azadlıq, ləyaqət və haqlarına görə bərabər doğulurlar. Onların ağılları və vicdanları var və onlar bir-birlərinə münasibətdə qardaşlıq ruhunda davranmalıdırlar.

An example to show that there is not a widely need of word reorder.

Turkish

Bilişim ve haberleşe teknolijlerinin asıl altyapı göstergelerinde biri olan telefon iletişimi ülke halkının en çok istifade ettiği iletişim aracı olmaya devam etmektedir.

Azerbaijani

İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının əsas infrastruktur göstəricilərindən biri olan telefon rabitəsi ölkə əhalisinin ən çox istifadə etdiyi rabitə vasitəsi olmakda davam edir.

English

The telephone communication which is one the essential infrasturtucre indicators of information and telecommunication, continues to be one of the most utilized communication device by the people of the country.