Difference between revisions of "Chuvash and Turkish/Pending tests"

From Apertium
Jump to navigation Jump to search
 
(178 intermediate revisions by 5 users not shown)
Line 1: Line 1:
{{TOCD}}
{{TOCD}}
Llatí: Ăă Ĕĕ Çç Ÿÿ ı <br/>
Ciríl·lic: Ӑӑ Ӗӗ Ҫҫ Ӳӳ


==Существительное==
==Nouns==

====Singular====
===Падежи===
* {{test|tr|baba|atte|father}}

* {{test|tr|at|lasha|horse}}
===Инемительный===
* {{test|tr|harita|kartă|map}}

* {{test|tr|deniz|tinĕş|sea}}
===Родительный===
* {{test|tr|kardeş|pichche|brother}}

====Plural====
===Пару падеж===
* {{test|tr|kangurular|kengurusem|kangaroos}}

* {{test|tr|evler|pürtsem|houses}}
===Местный===
* {{test|tr|elmalar|ulmisem|apples}}

* {{test|tr|sular|shyvsem|waters}}
====General====
===Исходный===

* {{test|tr|yirmi masa|şirĕm sĕtel|twenty tables}}
===Творительный===
* {{test|tr|bir çok adam|numaj şyn|many man}}

* {{test|tr|beş ev|pilĕk pürt|five houses}}
===Аллатив===

===Прпичинно-целевой===

===Лишительный===

* {{test|tr|Kalemsiz küçük kız.|Каламҫӑр хӗр ача.}}
* {{test|tr|Kalemsiz yazıyorum.|Каламҫӑр ҫыратӑп.}}
* {{test|tr|Kalemsizler.|Каламҫӑррисем.}}


==Pronouns==
==Pronouns==
====Personal====
====Personal====

* {{test|tr|Ben|epĕ|I}}

* {{test|tr|Sen|manăn|You}}
* {{test|tr|O|mana|He, She, It}}
* {{test|tr|Biz|manra|We}}
* {{test|tr|Siz|manran|You}}
* {{test|tr|Onlar|manpa|They}}
====Interrogatives====
====Interrogatives====
* {{test|tr|nerde|ăşta|where}}
* {{test|tr|ne|мӗскер.|what}}
* {{test|tr|ne|mĕsker|what}}
* {{test|tr|ne tür|мӗнле.|what sort}}
* {{test|tr|ne tür|mĕnle|what sort}}
* {{test|tr|sular|mĕnshĕn|why}}
* {{test|tr|sular|shyvsem|waters}}////////////////////
* {{test|tr|sular|shyvsem|waters}}////////////////////
====Possesive====
* {{test|tr|benim|manănni|my}}
* {{test|tr|senin|sanănni|your}}
* {{test|tr|onun|unănni|his}}
* {{test|tr|bizim|pirĕnni|our}}
* {{test|tr|sizin|sirĕnni|your}}
* {{test|tr|onların|vĕsenni|their}}
====Demonstrations====
* {{test|tr|bu|ku|this}}
* {{test|tr|şu|şak, şakă|that}}
* {{test|tr|o|şav, şavă|that one}}
* {{test|tr|ordaki|lesh|that one at some distance}}
* {{test|tr|BU bir kitap|şakă kĕneke|This is a book}}




====Принадлежность====

* {{test|tr|Onun çocukları.|Ун ачисем|его дети}}
* {{test|tr|Onların çocuğu.|Вӗсен ачи|их ребёнок}}
* {{test|tr|Onların çocukları.|Вӗсен ачисем|их дети}}
* {{test|tr|Onun güzel çocukları.|Ун илемлӗ ачисем|его красивые дети}}
* {{test|tr|Onların güzel çocuğu.|Вӗсен илемлӗ ачи|их красивый ребёнок}}
* {{test|tr|Onların güzel çocukları.|Вӗсен илемлӗ ачисем|их красивые дети}}
* {{test|tr|Onun çok güzel çocukları.|Ун питӗ илемлӗ ачисем|его очень красивые дети}}
* {{test|tr|Onların çok güzel çocuğu.|Вӗсен питӗ илемлӗ ачи|их очень красивый ребёнок}}
* {{test|tr|Onların çok güzel çocukları.|Вӗсен питӗ илемлӗ ачисем|их очень красивые детей}}
* {{test|tr|Onun güzel ve uzun boylu çocukları.|Ун илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|его красивые и высокие дети}}
* {{test|tr|Onların güzel ve uzun boylu çocuğu.|Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачи|их красивый и высокий ребёнок}}
* {{test|tr|Onların güzel ve uzun boylu çocukları.|Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|их красивые и высокие дети}}
* {{test|tr|Onun çok güzel ve uzun boylu çocukları.|Ун питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|его очень красивые и высокие дети}}
* {{test|tr|Onların çok güzel ve uzun boylu çocuğu.|Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачи|их очень красивый и высокий ребёнок}}
* {{test|tr|Onların çok güzel ve uzun boylu çocukları.|Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|их красивые и высокие детей}}

====Demonstratives====

* {{test|tr|O|Ҫав.|That one}}
* {{test|tr|Ordaki.|Ҫавӑнти|that one at some distance}}
* {{test|tr|Bu bir kitap.|Ҫак кӗнеке.|This is a book}}

==Прилагательные==

* {{test|tr|Uzun kız.|Ҫӳллӗ хӗр.|A tall girl}}
* {{test|tr|Taş köprü.|Чул кӗпер.|Stone bridge}}


====Comparatives====

* {{test|tr|Daha kötü.|Начартарах.|Worse}}
* {{test|tr|Daha iyi.|Авантарах.|Better}}


====Superlatives====
* {{test|tr|En keskin.|Чи ҫивӗч.|Very sharp, sharpest}}
* {{test|tr|En güzel.|Чи илемлӗ.|Most beautiful}}

==Adverbs==
* {{test|tr|Son zamanlarda.|Паҫӑp.|recently}}
* {{test|tr|Aniden.|Сасаpтӑк.|suddenly}}
* {{test|tr|Eskiden.|Авал.|formerly}}
* {{test|tr|Her zaman.|Ялан|always}}
* {{test|tr|Devamlı olarak.|Пӗpмай.|continually}}
* {{test|tr|Bu günlerde.|Ҫак кунсенче.|nowadays}}
* {{test|tr|Taraf.|Ен.|side}}
* {{test|tr|Yan|Ен.|side}}
* {{test|tr|-e doğru|патне(лле)|direction, towards}}
* {{test|tr|Içinde|Ӑшӗнче.|interior, inside}}
* {{test|tr|Kitaplıktaki kitapın yeri|? кӗнeкe вырӑнӗ|place the book in the book case}}
* {{test|tr|-e rağmen|Пyлин тe|although}}
* {{test|tr|Çünkü|мӗншӗн тесен.|because}}
* {{test|tr|Ne … ne|ни ... ни|neither ... nor}}
* {{test|tr|-da, -de|тата, -та/-тe|too, also}}
* {{test|tr|Hem Rusça, hem Çuvaşca.|Выpӑсла та, чӑвашла та.|Both Russian and Chuvash, i rus i txuvaix}}


==Numerals==
==Numerals==
* {{test|tr|Bir|пĕрре, пĕр|one}}
* {{test|tr|Yirmi masa.|Ҫирӗм сӗтел.|Twenty tables}}
* {{test|tr|İki|иккĕ , икĕ ikĕ, ик |two}}
* {{test|tr|Bir çok adam.|Нумай ҫын.|Many men}}
* {{test|tr|Üç|виççĕ , виçĕ , виç|three}}
* {{test|tr|Beş ev.|Пилӗк пӳрт.|Five houses}}

* {{test|tr|Dört|тăваттă , тăватă , тăват|four}}
* {{test|tr|Beş|пиллĕк , пилĕк|five}}
* {{test|tr|Beş tane anahtar.|Пилӗк уҫӑ.|tane}}
* {{test|tr|Altı|улттă , ултă , улт|six}}
* {{test|tr|Sekiz tane mendil.|Сакӑр сӑмса тутри.|tane}}
* {{test|tr|Yedi|çиччĕ , çичĕ , çич|seven}}
* {{test|tr|Elli baş sığır.|Аллӑ пуҫ ӗне.|baş}}
* {{test|tr|Sekiz|саккăр , сакăр|eight}}
* {{test|tr|Yüz baş koyun.|Ҫӗр пуҫ сурӑх.|baş}}

* {{test|tr|Dokuz|тăххăр , тăхăр|nine}}
* {{test|tr|On|вуннă , вун |ten}}
* {{test|tr|Üçte bir.|???|частица}}
* {{test|tr|Yirmi|çирĕм|twenty}}
* {{test|tr|Yedide dört.|???|частица}}
* {{test|tr|Yüzde yirmi beş.|Ҫирӗм пилӗк процент.|частица}}
* {{test|tr|Otuz|вăтăр|thirty}}
* {{test|tr|Kırk|хĕрĕх|fourty}}
* {{test|tr|Yüzde yüz.|Ҫӗр процент.|Частица}}

* {{test|tr|Elli|аллă , алă ală, ал|fifty}}
* {{test|tr|Altmış|утмăл|sixty}}
* {{test|tr|On buçuk kilometre.|Вунӑ километр ҫурӑ.|buçuk}}

* {{test|tr|Yetmiş|çитмĕљ|seventy}}
* {{test|tr|Ben evde yalnız oturuyorum.|Эпӗ килте пӗччен ларатӑп.|I am sitting alone at home.}}
* {{test|tr|Seksen|сакăрвуннă, сакăрвун|eighty}}

* {{test|tr|Doksan|тăхăрвуннă, тăхăрвун|ninety}}
==Вопросы==
* {{test|tr|Yüz|çĕр|hundred}}
* {{test|tr|Bugün bana gelecek misin?|Эсӗ паян ман пата килетӗн-и?|}}
* {{test|tr|Bin|пин|thousand}}

==Глаголы==

===""to be""===
* {{test|tr|Evdeyim.|Эпӗ килте.|I am at home}}
* {{test|tr|Türküm.|Эпӗ турккӑ.|I am Turkish}}
* {{test|tr|Hazırım.|Эпӗ хатӗр.|I am ready}}
* {{test|tr|Evde idim.|Эпӗ килтеччӗ.|I was at home}}
* {{test|tr|Evdeydim.|Эпӗ килтеччӗ.|I was at home}}
* {{test|tr|Türk idi.|Вӑл турккӑччӗ.|I was Turkish}}
* {{test|tr|Türktüm.|Эпӗ турккӑччӗ.|I was Turkish}}
* {{test|tr|Evde isem.|Эпӗ килте пулсан.|If I am at home}}
* {{test|tr|Evdeysem.|Эпӗ килте пулсан.|If I am at home}}
* {{test|tr|Türk ise.|Вӑл турккӑ пулсан.|If he is Turkish}}
* {{test|tr|Türkse.|Вӑл турккӑ пулсан.|If he is Turkish}}
* {{test|tr|Evde idiysem.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|If I was at home}}
* {{test|tr|Evdeydimse.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|If I was at home}}
* {{test|tr|Türk idiyse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|If he was Turkish}}
* {{test|tr|Türktüyse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|If he was Turkish}}
* {{test|tr|Evde imişim.|Эпӗ килте пулнӑ.|I am said to be at home}}
* {{test|tr|Evdeymişim.|Эпӗ килте пулнӑ.|I am said to be at home}}
* {{test|tr|Türk ümüş.|Вӑл турккӑ пулнӑ.|He is said to be Turkish}}
* {{test|tr|Türkmüş.|Вӑл турккӑ пулнӑ.|He is said to be Turkish}}
* {{test|tr|Evde imişsem.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|I gather that if I am at home}}
* {{test|tr|Evdeymişsem.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|I gather that if I am at home}}
* {{test|tr|Türk imişse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|He gathers that if he is Turkish}}
* {{test|tr|Türkmüşse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|He gathers that if he is Turkish}}

====Negative====
* {{test|tr|Evde değilim.|Эпӗ килте мар.|I am not at home}}
* {{test|tr|Evde değildim.|Эпӗ килте марччӗ.|I was not at home}}
* {{test|tr|Evde değil idim.|Эпӗ килте марччӗ.|I was not at home}}
* {{test|tr|Evde değilsem.|Эпӗ килте пулмасан.Эпӗ килте мар пулсан.|If I am not at home}}
* {{test|tr|Evde değil isem.|.Эпӗ килте мар пулсан.|If I am not at home}}
* {{test|tr|Evde değildiysem.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан.|If I was not at home}}
* {{test|tr|Evde değildimse.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан.|If I was not at home}}
* {{test|tr|Evde değil idiysem.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан.|If I was not at home}}
* {{test|tr|Evde değilmişim.|Эпӗ килте пулман.|If I was said not to be at home}}
* {{test|tr|Evde değil imişim.|Эпӗ килте пулман.|If I was said not to be at home}}
* {{test|tr|Evde değilmişsem.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан.|I gather that if I am not at home}}
* {{test|tr|Evde değil imişseim.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан.|I gather that if I am not at home}}

* {{test|tr|bugün değil, dün geldi.|Вӑл паян мар, ӗнер килчӗ.|He came yesterday, not today}}

====Interrogative====
* {{test|tr|Evde miyim?|Эпӗ килте-и?|Am I at home?}}
* {{test|tr|Türk müyüm?|Эпӗ турккӑ-и?|Am I Turkish?}}
* {{test|tr|Evde mi idim?|Эпӗ килтеччӗ-и?|Was I at home?}}
* {{test|tr|Evde miydim?|Эпӗ килтеччӗ-и?|Was I at home?}}

=====Negative interrogative=====
* {{test|tr|Evde değil mi idim?|Эпӗ килте марччӗ-и?|Was I not at home?}}
* {{test|tr|Evde değil miydim?|Эпӗ килте марччӗ-и?|Was I not at home?}}

===""the regular verb""===

* {{test|tr|Alıyordum.|Илеттӗм.|I was taking}}
* {{test|tr|Almıştım.|Илсеттӗм.|I had took already (for that moment).}}
* {{test|tr|Alıyorsam.|Эпӗ илсен.|If I am taking}}
* {{test|tr|Alıyor idiysem.|Эпӗ илкеленӗ пулсан.|If I was taking}}
* {{test|tr|Alıyorduysam.|Эпӗ илеттӗм пулсан.|If I was taking}}
* {{test|tr|Alıyordumsa.|Эпӗ илеттӗм пулсан.|If I was taking}}
* {{test|tr|Alıyormuşum.|Эпӗ илкеленӗ.|I am said to be taking}}
* {{test|tr|Alıyor imişsem.|Эпӗ илкеленӗ пулсан.|If I am said to be taking}}
* {{test|tr|Alıyormuşsam.|Эпӗ илкеленӗ пулсан.|If I am said to be taking}}

====Present II====


* {{test|tr|Gelmekteydim.|Килеттӗм.|I was coming}}

====Future I====

* {{test|tr|Geleceğim.|Килӗп.|I shall come}}
* {{test|tr|Gelecek.|Килӗ.|He will come}}
* {{test|tr|Gelecektir.|Килӗ.|He will come}}
* {{test|tr|Gelecektim.|Килӗттӗм.|I was about to come}}
* {{test|tr|Gelecektim.|Эпӗ килесшӗнччӗ.|I was about to come}}
* {{test|tr|Gelecektim.|Манӑн килмеллеччӗ.|I was about to come}}
* {{test|tr|Geleceksem.|Эпӗ килсен.|If I am about to come}}
* {{test|tr|Gelecek idiysem.|Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан.|If I was about to come}}
* {{test|tr|Gelecektiysem.|Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан.|If I was about to come}}
* {{test|tr|Gelecektimse.|Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан.|If I was about to come}}
* {{test|tr|Gelecek imişim.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ.|I am said to be about to come}}
* {{test|tr|Gelecekmişim.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ.|I am said to be about to come}}
* {{test|tr|Gelecek imişsem.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан.|If I am said to be about to come}}
* {{test|tr|Gelecekmişsem.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан.|If I am said to be about to come}}

====Future II====

* {{test|tr|Kör olası.|...|May he become blind}}

====Aorist/Geniş zaman====

* {{test|tr|Yarın gelirım.|Ыран килетӗп.|I shall come tomorrow}}
* {{test|tr|Esma girer, oturur.|Эсма кӗрет, ларать.|Esma enters, sits}}
* {{test|tr|Olur mu?|Юрать-и?|Is it all right? (lit. 'does it happen?')}}
* {{test|tr|Olur.|Юрать.|All right}}
* {{test|tr|Olmaz.|Юрамасть.|Certainly not}}
* {{test|tr|Başka memleketlerde kazara ölürler; biz kazara yaşıyoruz.|...|In other countries they die by accident; we live by accident}}


* {{test|tr|Gelirdim.|Килӗттӗм.|I used to come}}
* {{test|tr|Gelirsem.|Эпӗ килсен.|If I come}}
* {{test|tr|Gelir idiysem.|Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан.|If I used to come}}
* {{test|tr|Gelirdiysem.|Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан.|If I used to come}}
* {{test|tr|Gelirmişim.|Эпӗ килсеччӗ.|I was said to come}}
* {{test|tr|Gelir imişsem.|...|If I was said to come}}
* {{test|tr|Gelirmişsem.|...|If I was said to come}}

====Miş-past====

* {{test|tr|Kar yağmiş.|Юр ҫунӑ.|Snow has fallen}}
* {{test|tr|Gelmiştir.|Вӑл килнӗ.|He came, has come}}
* {{test|tr|Şehre saat 10'da varmiştik, bürosuna saat 3'te gittik.|Эпир хулана 10 сехетре ҫитнӗччӗ, офисне 3 сехетре кайрӑмӑр.|We [had] arrived in the city at 10 and went to his office at 3}}

* {{test|tr|Gelmişim.|Эпӗ килнӗ.|I gather that I have come}}
* {{test|tr|Gelmiştir.|Вӑл килнӗ.|He came, has come}}
* {{test|tr|Gelmiştim.|Эпӗ килнӗччӗ.|I had come}}
* {{test|tr|Gelmişsem.|Эпӗ килнӗ пулсан.|If I have come}}
* {{test|tr|Gelmiş idiysem.|Эпӗ килсен.|If I had come}}
* {{test|tr|Gelmiş imişim.|...|I was said to have come}}
* {{test|tr|Gelmişmişim.|...|I was said to have come}}
* {{test|tr|Gelmiş imişsem.|...|If I was said to have come}}

====Necessitative====

* {{test|tr|Gelmeliyim.|Манӑн килмелле.|I ought to come}}
* {{test|tr|Gelmeli idim.|Манӑн килмеллеччӗ.|I had to come}}
* {{test|tr|Gelmeliydim.|Манӑн килмеллеччӗ.|I had to come}}
* {{test|tr|Gelmeliymişim.|Манӑн килмелле пулнӑ.|They said I ought to come}}

* {{test|tr|Gelmem gerekirse.|Манӑн килмелле пулсан.|If I ought to come (lit. 'if my-coming is necessary')}}
* {{test|tr|Gelmemiz gerektiyse.|Пирӗн килмелле пулсан.|If we had to come (lit. 'if our-coming was necessary')}}
* {{test|tr|Gelmesi gerekecek.|Унӑн килмелле пулать.|He will have to come (lit. 'his-coming will-be-necessary')}}

====Di-past====

* {{test|tr|Geldim.|Килтӗм.|I came, have come}}
* {{test|tr|Geldiydim.|Килеттӗм.|I had come}}
* {{test|tr|Geldiysem.|...|If I came, have come}}
* {{test|tr|Geldimse.|...|If I came, have come}}
* {{test|tr|Geldi idiysem.|...|If had come}}
* {{test|tr|Geldi idimse.|...|If had come}}


;Unused/dialectal

* {{test|tr|Geldimdi.|Килеттӗм.|I had come}}

====Conditional====

* {{test|tr|Gelsem.|...|If I were to come}}
* {{test|tr|Gelseydim.|...|If only I had come}}
* {{test|tr|Gelseymişim.|...|They say that if I were to come}}
* {{test|tr|Gelse imişim.|...|They say that if I were to come}}

====Subjunctive/Optative====

* {{test|tr|Geleyim.|Килӗп.|I should come}}
* {{test|tr|Yarın geleyim.|Ыран килӗп.|I'll come tomorow}}
* {{test|tr|Babam dede ki, yarın bize gelesiniz.|Атте ыран эсир пирӗн пата килессине каларӗ.|My father said that you-should-come to us tomorrow}}
* {{test|tr|Eve mi ola?|...|Might he be at home?}}
* {{test|tr|Geleydim.|...|Would that I had come}}
* {{test|tr|Bileydim buraya kadar gelmezdim.|Пӗлнӗ пулнӑ пулсан ҫакӑнта ҫити килмӗттӗм.|Had I know, I would not have come this so far}}
* {{test|tr|Geleymişim.|...|~Gelseymişim}}

====Imperative====

* {{test|tr|Gel!|Кил!|Come!}}

* {{test|tr|Onun gizli fikirlerini halk ne bilsindi?|Унӑн вӑрттӑн шухӑшӗсене халӑх ӑҫтан пӗлтӗр?|How should the common people know his secret thoughts?}}
* {{test|tr|Bu yazıya Bakan kızmasın da, kim kızsındı?|Ҫак статья ҫине министр та ҫиленмесен кам ҫилентӗр?|Who should have been angry at this article, if not the Minister?}}

====-dir====

* {{test|tr|Şairim.|Эпӗ поэт.|I am a poet}}
* {{test|tr|Şairimdir.|Эпӗ поэт.|I am surely a poet}}

* {{test|tr|Biliyorsunuzdur.|Пӗлетӗр.|You surely know}}
* {{test|tr|Okumuşsunuz.|Эсир вуланӑ.|You have read, I gather}}
* {{test|tr|Okumuşsunuzdur.|...|You are bound to have read}}

* {{test|tr|Ona bir mektup yazmışım.|Эпӗ ӑна ҫыру ҫырнӑ.|I have written him a letter}}
* {{test|tr|Ona bir mektup yazmışımdır.|...|I have written him a letter}}
* {{test|tr|Arkadaşım beni bekliyor.|Мана тусӑм кӗтет.|My friend is waiting for me}}
* {{test|tr|Arkadaşım beni bekliyormuş.|Мана тусӑм кӗтнӗ.|My friend is waiting for me}}
* {{test|tr|Arkadaşım beni bekliyordur.|Мана тусӑм кӗтет.|My friend is waiting for me}}

====Negative====

* {{test|tr|Almıyordum.|Илместӗмччӗ.|I was not taking}}
* {{test|tr|Almıyorsam.|Эпӗ илмесен.|If I am not taking}}
* {{test|tr|Almıyor idiysem.|Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан.|If I was not taking}}
* {{test|tr|Almıyorduysam.|Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан.|If I was not taking}}
* {{test|tr|Almıyordumsa.|...|If I was not taking}}
* {{test|tr|Almıyormuşum.|...|I am said to be taking}}
* {{test|tr|Almıyor imişsem.|...|If I am said to be taking}}
* {{test|tr|Almıyormuşsam.|...|If I am said to be taking}}

* {{test|tr|Almakta değilim.|....|I am not taking}}
* {{test|tr|Almakta değildim.|....|I was not coming}}

=====Future I=====
* {{test|tr|Gelmiyecek.|Вӑл килмӗ.|He will not come}}
* {{test|tr|Gelmiyecek.|Вӑл килмест.|He will not come}}

=====Future II=====
* {{test|tr|Olmyıası.|...|May he not become}}

=====Aorist/Geniş zaman=====
* {{test|tr|Gelmem.|Килместӗп.|I do not come}}
* {{test|tr|Gelmezdim.|Килмӗттӗм.|I used not to come}}

=====Miş-past=====
* {{test|tr|Gelmemişim.|Эпӗ килмен.|I gather that I have not come}}
* {{test|tr|Gelmemiş imişim.|Эпӗ килмен.|I am said not to have come}}

=====Necessitative=====
* {{test|tr|Gelmemeliyim.|Манӑн килмелле мар.|I ought not to come}}
* {{test|tr|Gelmemeli idim.|Манӑн килмелле марччӗ.|I had not to come}}
* {{test|tr|Gelmemeliydim.|Манӑн килмелле марччӗ.|I had not to come}}
* {{test|tr|Gelmemeliymişim.|Манӑн килмелле пулман.|They said I ought not to come}}

=====Di-past=====


=====Conditional=====
* {{test|tr|Gelmesem.|Эпе килмесен.|If I were not to come}}
* {{test|tr|Gelmeseydim.|Эпӗ килмен пулнӑ пулсан.|If only I had not come - FIXME}}
* {{test|tr|Gelmeseymişim.|Эпӗ килмен пулнӑ пулсан.|They say that if I were not to come - FIXME}}

=====Imperative=====
* {{test|tr|Gelme!|Ан кил!|Don't come!}}

====Interrogative====

* {{test|tr|Alıyor muydum?|Илеттем-и?|Was I taking?}}
* {{test|tr|Alıyor muymuşum?|Эпӗ илкеленӗ-и?|Was I said to be taking?}}

=====Future I=====
* {{test|tr|Gelecek miyim?|Килӗп-и?|Am I about to come?}}
* {{test|tr|Gelecek miydim?|Килеттӗм-и?|Was I about to come?}}

=====Aorist/Geniş zaman=====
* {{test|tr|Gelir miyim?|Кӗретӗп-и?|Do I come?}}
* {{test|tr|Gelir miydim?|Кӗрӗттӗм-и?|Used I to come}}

=====Miş-past=====
* {{test|tr|Gelmiş miydik?|Эпир килнӗччӗ-и?|Had we come?}}
* {{test|tr|Gelmemiş imişler mi?|...|Are they said to have come}}

=====Necessitative=====


* {{test|tr|Gelmeli miydiniz?|Сирӗн килмеллечӗ-и?|Should he come?}}
* {{test|tr|Gelmeli idim?|Манӑн килмеллеччӗ-и?|Should I had to come?}}

=====Di-past=====
* {{test|tr|Geldim mi?|Килтӗм-и?|Did I come?}}
* {{test|tr|Geldi miydim?|...|Had I come?}}
* {{test|tr|Geldim miydi?|...|Had I come?}}

=====Conditional=====
* {{test|tr|Gele mi?|...|"If he were to come!" do you say?}}
* {{test|tr|Gelse miymişim.|...|Are they saying of me "if only he would come!"?}}
* {{test|tr|Gelsem miymişi.|...|Are they saying of me "if only he would come!"?}}

=====Subjunctive/Optative=====
* {{test|tr|Geleyim mi?|Килес-и?|Should I come?}}

=====Imperative=====

=====Interrogative negative=====
* {{test|tr|Almıyor muyum?|....|Am I not taking?}}
* {{test|tr|Almıyor muydum?|....|Was I not taking?}}
* {{test|tr|Almıyor muymuşum?|....|Was I said not to be taking?}}

======Future I======
* {{test|tr|Gelmiyecek miyim?|....|Am I not about to come?}}
* {{test|tr|Gelmiyecek miymişim?|....|Am I said not to be about to come?}}

======Aorist/Geniş zaman======
* {{test|tr|Gelmez miyim?|...|Do I not come?}}

======Miş-past======
* {{test|tr|Gelmemiş miydik?|...|Had we not come?}}

======Necessitative======
* {{test|tr|Gelmemeli miydik?|...|Should we not have come?}}

======Di-past======
* {{test|tr|Gelmedim mi?|...|Did I not come?}}
* {{test|tr|Gelmedi miydim?|...|Had I not come?}}
* {{test|tr|Gelmedim miydi?|...|Had I not come?}}

======Conditional======
* {{test|tr|Gelmese miymişim.|...|Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?}}
* {{test|tr|Gelmesem miymişi.|...|Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?}}

======Subjunctive/Optative======
* {{test|tr|Gelmiyeyim mi?|Килес мар-и?|Should I not come?}}

===деепричастия===


* {{test|tr|İşimizi bitirip sinemaya gittik.|Ӗҫӗмӗрсене пӗтерсе кинона кайрӑмӑр.|Закончив свою работу, мы пошли в кино.}}
* {{test|tr|Otobüse binerek eve gittim.|Автобус ҫине ларса киле кайрӑм.|Сев в автобус, я поехал домой.}}
* {{test|tr|Ali çalışırken konuşmaz.|Али ҫинӗ чух калаҫмасть.|Али не разговаривает во время работы.}}
* {{test|tr|Buraya gelirken bir şey gördün mü?|Кунта килнӗ чух мӗн те пулин куртӑн-и?|Ты что-нибудь заметил, когда шёл сюда?}}
* {{test|tr|Ali bahçede oynadığı zaman kardeşi evde derslere ҫalışıyor.|Али садра вылянӑ вӑхӑтра унӑн шӑллӗ пӳртре урокӗсене тӑвать.|Когда Али играет в саду, его брат готовит дома уроки.}}
* {{test|tr|Sabah olunca yola çıktık.|Каҫ пулсассӑн ҫула тухрӑмӑр.|Мы пустились в путь, как только настало утро.}}
* {{test|tr|Gece olmayınca yıldız görünmez.|Каҫ пулмасӑр ҫӑлтар курӑнмасть.|Пока не настанет ночь, звезд не видно.}}
* {{test|tr|Elmasını elinde tutamayınca çocuk bağırdı.|Пан улмине аллинче тытаймасӑр ача кӑшкӑрса ячӗ.|Не сумев удержать в руках яблоко, ребенок закричал.}}
* {{test|tr|Çocuk derse geldiği halde hazır değildi.|Ача урока килнӗ пулсан та хатӗр марччӗ.|Хоть и ребенок пришел на урок, он не был готов.}}
* {{test|tr|Orta okulu bitirdikten sonra enstitüye gireceğim.|Вӑтам шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн института вӗренме кӗретӗп.|По окончании средней школы я поступлю в институт.}}
* {{test|tr|Eve girmeden önce mağazaya gittim.|Киле кӗриччен малтан лавккана кайса килтӗм.|Я сходила в магазин перед тем, как зашла домой.}}
* {{test|tr|Öğretmen anlattıkça merakımız atıyordu.|Вӗрентекен вуланӑҫемӗн кӑсӑклӑх ӳссе пыратчӗ.|чем больше объяснял преподаватель, тем больше возрастал интерес.}}
* {{test|tr|Annem telefon etmedikçe evden çıkmam.|Анне шӑнкӑравламасӑр килтен тухмастӑп.|Я не выйду из дома, пока не позвонит мать.}}
* {{test|tr|Bir şey söylemeden gitti.|Нимӗн каламасӑр кайрӗ.|Он ушёл ничего не сказав. }}
* {{test|tr|Ayşe hastalanalı tam bir sene olmuştu.|Айше чирленӗренпе пӗр ҫул иртрӗ.| С тех пор, как заболела Айше, прошел уже год.}}
* {{test|tr|Ben Moskovadan geldikten beri bir ay geçti.|Эпӗ Мускавран килнӗренпе пӗр уйӑх иртрӗ.|Прошел месяц с тех пор, как я вернулась из Москвы.}}
* {{test|tr|Babası evden çıkar çıkmaz kızı ağlamaya başladı.|Ашшӗ килтен тухнӑ тухман хӗрӗ йӗме пуҫларӗ.|Девочка заплакала, как только её отец вышел из дома.}}


==Syntax==


===Postpositions===
-----
====için - валли (для, ради)====
== турккӑлла → чӑвашла ==
И в чувашском и в турецком яз. управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.
* {{test|tr|Bu kitabı senin için aldım.|Ку кĕнекене эпĕ сан валли илтĕм.|Я купил эту книгу для тебя.- gen + валли}}
* {{test|tr|Cevdet birkaç dolar için 12 saat çalıştı.|Джевдет темиçе доллар валли 12 сехет ĕçлерĕ.|Другая возможность: Джевдет темиçе долларшăн 12 сехет ĕçлерĕ. За несколько долларов Джевдет проработал 12 часов. - nom + валли. Здесь больше был бы уместен вариант долларшăн.}}


====için - пирки (из-за)====
* {{test|tr|Bu evim.|.}}
И в чувашском, и в турецком яз. с управляет основным падежом имен и родительным пад. личных местоимений. Также можно перевести через послелог пула (смысл не поменяется).
* {{test|tr|Bu evin.|.}}
* {{test|tr|Yağmur için sokağa çıkamadım.|Çумăр пирки урама тухаймарăм.|Из-за дождя я не смогла выйти на улицу.}}
* {{test|tr|Bu eviniz.|.}}
* {{test|tr|Bu evi.|.}}
* {{test|tr|Bu evimiz.|.}}
* {{test|tr|Bu eviniz.|.}}
* {{test|tr|Bu evleri.|.}}


====için - пула (из-за)====
<u>Послелог için в сочетании с именем действия на –mak(-mek) (инфинитив)</u> служит для передачи обстоятельства цели. На чувашский яз. послелог никак не переводится, выражается только конструкцией инфинитива.
* {{test|tr|Aziz’i görmek için geldik.|Азиза курма килтĕмĕр.|Мы пришли, чтобы увидеть Азиза.}}


====beri - вара (с)====
=== Сӑмах майлашӑвӗсем ===
И в тур. и в чув. яз. управляет исходным падежом.
* {{test|tr|Sabahtan beri oynuyorduk.|Иртен вара выляттăмăр.|Мы играли с утра.}}
'''Compte: matèria de discussió'''
* {{test|tr|Çoktan beri.|Нумайранпа.| -tan beri > -ранпа}}
Также конструкцию –dan beri на чувашский можно перевести через деепричастие –нăранпа(-нĕренпе). Иртенпе выляттăмăр. (смысл остается тем же). Ne zamandan beri buradasın? – Хăçантан вара эсĕ кунта? Либо хăçантанпа эсĕ кунта?


====gibi - пек, евĕр, евĕрлĕ (как, будто, словно)====
* {{test|tr|Büyük ev.|Пысӑк пӳрт.}}
И в том, и в другом языке управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.
* {{test|tr|Buz gibi soğuk.|Пăр пек сивĕ.|Холдный как лёд. - nom}}
* {{test|tr|Onun gibi yap.|Ун пек ту.|Делай, как он. - gen}}


====kadar====
* {{test|tr|Tatlı elma.|Тутлӑ пан улми.}}
Послелог kadar имеет несколько значений и в зависимости от этого может по-разному переводится на чувашский язык.<br />
(Ч)ЧЕН: Указывает на определенный промежуток времени и здесь он управляет дательным падежом.
* {{test|tr|Onu akşama kadar bekledik.|Ăна каçчен кĕтрĕмĕр.|Мы ждали его ДО вечера.}}
чухлĕ
* {{test|tr|Onun kadar yap.|Ун чухлĕ ту.|Сделай столько, сколько сделает (сдедал) он. - gen}}
* {{test|tr|Lena kadar yap.|Лена чухлĕ ту.|nom}}
Здесь немного затруднительно перевести на чувашский через послелог. Можно перевести только с помощью существительного пысăкăш (размером).
* {{test|tr|Elma kadar bir şey.|Пан улми пысăкăш пĕр япала.|Размером с яблоко.}}
num n kadar
num + (adj +) n + kadar = num + (adj +) n + яхăн
* {{test|tr|Beş kilo kadar.|Пилĕк кило яхăн.|Около 5 килограмм. - И в чувашском и в турецком управляет основным и дательным падежом.}}


====göre - кура (по, судя по, согласно, смотря по)====
* {{test|tr|Necla bir hafta içinde projeyi bitirecek.|.}}
В обоих языках управляет дательным падежом.
* {{test|tr|Bu çocuk hasta.|.}}
* {{test|tr|Onun fikrine göre...|Унăн шухăшне кура...|По его мнению...}}
* {{test|tr|Bu gün evde kalamam.|.}}
* {{test|tr|Havasına göre.|Çанталăка кура.|Смотря по погоде, смотря по тому, какая будет погода.}}
* {{test|tr|Dün evde değildik.|.}}
* {{test|tr|Yorganına göre ayağını uzat.|Тÿшеккÿне кура уруна тăс.|(Пословица) – По одёжке протягивай ножки.}}
* {{test|tr|Buzdolabında iki şişe bira var.|.}}
* {{test|tr|O gün ben yoktum.|.}}
* {{test|tr|Bende bir kitap var.|.}}
* {{test|tr|Bu kitap bende var.|.}}
* {{test|tr|Benim bir kitabım var.|.}}


====doğru - патне (к, по направлению к…)====
В турецком яз. он управляет дательным падежом, а в чувашском – основным.
* {{test|tr|Köprüye doğru gidiyoruz.|Кĕпер патне каятпăр.|Мы идем к мосту.}}


====başka - пуçне (кроме)====
* {{test|tr|Masanın üç ayağı var.|.}}
* {{test|tr|Benden başka|мансăр пуçне|кроме меня.}}


===Изафет===
* {{test|tr|Ben öğrenciyim|.|Я преодаватель.}}
* {{test|tr|Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.|Армян Советлӑ Социализмла Республики.}}
* {{test|tr|Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti.|Российӑ Советлӑ Федератциллӗ Социализмла Республики.}}
* {{test|tr|Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.|Чăваш Автономлă Совет Социаллă Республики.}}


===Subordinate clauses===
* {{test|tr|.|Ку кӗнекене вулать.}}
* {{test|tr|.|Кӗнеке вулать.}}


===Other===
* {{test|tr|24 Agustos 2011.|2011 ҫурлан 24-мӗшӗ.}}
* {{test|tr|Ben sadece bunu söylemek isterdim.|Эпӗ ҫакна кӑна каласшӑнччӗ.}}
* {{test|tr|Ben çocuk iken öğrenmeye çok seviyordum.|Эпӗ ача чухне вĕренме питĕ юрататтам.}}
* {{test|tr|Ben orada iken yağmur yağmaya başladı.|Эпӗ унта чухне ҫумӑр ҫума пуҫларĕ.}}
* {{test|tr|Sen hastanedeyken ben Moskovaya gidip geldim.|Эсӗ больницӑра чухне эпĕ Мускава кайса килтĕм.}}
* {{test|tr|Anna müdürken okulda çocuk çoktu.|Анна директор чухне шкулта ача нумайччӗ.}}
* {{test|tr|Hava sıcakken biz her zaman Volga yanına gidiyorduk.|Ҫанталӑк шăрăх чухне эпир ялан Атăл хӗррине каяттăмăр.}}
* {{test|tr|Ben köydeyken anneme çok yardım ettim.|Эпӗ ялта чухне аннеме нумай пулӑшрăм.}}


[[Category:Chuvash and Turkish]]
[[Category:Chuvash and Turkish]]

Latest revision as of 15:00, 20 August 2012

Contents

Существительное[edit]

Падежи[edit]

Инемительный[edit]

Родительный[edit]

Пару падеж[edit]

Местный[edit]

Исходный[edit]

Творительный[edit]

Аллатив[edit]

Прпичинно-целевой[edit]

Лишительный[edit]

  • (tr) Kalemsiz küçük kız. → Каламҫӑр хӗр ача.
  • (tr) Kalemsiz yazıyorum. → Каламҫӑр ҫыратӑп.
  • (tr) Kalemsizler. → Каламҫӑррисем.

Pronouns[edit]

Personal[edit]

Interrogatives[edit]

  • (tr) ne → мӗскер. :: what
  • (tr) ne tür → мӗнле. :: what sort


Принадлежность[edit]

  • (tr) Onun çocukları. → Ун ачисем :: его дети
  • (tr) Onların çocuğu. → Вӗсен ачи :: их ребёнок
  • (tr) Onların çocukları. → Вӗсен ачисем :: их дети
  • (tr) Onun güzel çocukları. → Ун илемлӗ ачисем :: его красивые дети
  • (tr) Onların güzel çocuğu. → Вӗсен илемлӗ ачи :: их красивый ребёнок
  • (tr) Onların güzel çocukları. → Вӗсен илемлӗ ачисем :: их красивые дети
  • (tr) Onun çok güzel çocukları. → Ун питӗ илемлӗ ачисем :: его очень красивые дети
  • (tr) Onların çok güzel çocuğu. → Вӗсен питӗ илемлӗ ачи :: их очень красивый ребёнок
  • (tr) Onların çok güzel çocukları. → Вӗсен питӗ илемлӗ ачисем :: их очень красивые детей
  • (tr) Onun güzel ve uzun boylu çocukları. → Ун илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: его красивые и высокие дети
  • (tr) Onların güzel ve uzun boylu çocuğu. → Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачи :: их красивый и высокий ребёнок
  • (tr) Onların güzel ve uzun boylu çocukları. → Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: их красивые и высокие дети
  • (tr) Onun çok güzel ve uzun boylu çocukları. → Ун питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: его очень красивые и высокие дети
  • (tr) Onların çok güzel ve uzun boylu çocuğu. → Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачи :: их очень красивый и высокий ребёнок
  • (tr) Onların çok güzel ve uzun boylu çocukları. → Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: их красивые и высокие детей

Demonstratives[edit]

  • (tr) O → Ҫав. :: That one
  • (tr) Ordaki. → Ҫавӑнти :: that one at some distance
  • (tr) Bu bir kitap. → Ҫак кӗнеке. :: This is a book

Прилагательные[edit]

  • (tr) Uzun kız. → Ҫӳллӗ хӗр. :: A tall girl
  • (tr) Taş köprü. → Чул кӗпер. :: Stone bridge


Comparatives[edit]

  • (tr) Daha kötü. → Начартарах. :: Worse
  • (tr) Daha iyi. → Авантарах. :: Better


Superlatives[edit]

  • (tr) En keskin. → Чи ҫивӗч. :: Very sharp, sharpest
  • (tr) En güzel. → Чи илемлӗ. :: Most beautiful

Adverbs[edit]

  • (tr) Son zamanlarda. → Паҫӑp. :: recently
  • (tr) Aniden. → Сасаpтӑк. :: suddenly
  • (tr) Eskiden. → Авал. :: formerly
  • (tr) Her zaman. → Ялан :: always
  • (tr) Devamlı olarak. → Пӗpмай. :: continually
  • (tr) Bu günlerde. → Ҫак кунсенче. :: nowadays
  • (tr) Taraf. → Ен. :: side
  • (tr) Yan → Ен. :: side
  • (tr) -e doğru → патне(лле) :: direction, towards
  • (tr) Içinde → Ӑшӗнче. :: interior, inside
  • (tr) Kitaplıktaki kitapın yeri → ? кӗнeкe вырӑнӗ :: place the book in the book case
  • (tr) -e rağmen → Пyлин тe :: although
  • (tr) Çünkü → мӗншӗн тесен. :: because
  • (tr) Ne … ne → ни ... ни :: neither ... nor
  • (tr) -da, -de → тата, -та/-тe :: too, also
  • (tr) Hem Rusça, hem Çuvaşca. → Выpӑсла та, чӑвашла та. :: Both Russian and Chuvash, i rus i txuvaix

Numerals[edit]

  • (tr) Yirmi masa. → Ҫирӗм сӗтел. :: Twenty tables
  • (tr) Bir çok adam. → Нумай ҫын. :: Many men
  • (tr) Beş ev. → Пилӗк пӳрт. :: Five houses
  • (tr) Beş tane anahtar. → Пилӗк уҫӑ. :: tane
  • (tr) Sekiz tane mendil. → Сакӑр сӑмса тутри. :: tane
  • (tr) Elli baş sığır. → Аллӑ пуҫ ӗне. :: baş
  • (tr) Yüz baş koyun. → Ҫӗр пуҫ сурӑх. :: baş
  • (tr) Üçte bir. → ??? :: частица
  • (tr) Yedide dört. → ??? :: частица
  • (tr) Yüzde yirmi beş. → Ҫирӗм пилӗк процент. :: частица
  • (tr) Yüzde yüz. → Ҫӗр процент. :: Частица
  • (tr) On buçuk kilometre. → Вунӑ километр ҫурӑ. :: buçuk
  • (tr) Ben evde yalnız oturuyorum. → Эпӗ килте пӗччен ларатӑп. :: I am sitting alone at home.

Вопросы[edit]

  • (tr) Bugün bana gelecek misin? → Эсӗ паян ман пата килетӗн-и?

Глаголы[edit]

""to be""[edit]

  • (tr) Evdeyim. → Эпӗ килте. :: I am at home
  • (tr) Türküm. → Эпӗ турккӑ. :: I am Turkish
  • (tr) Hazırım. → Эпӗ хатӗр. :: I am ready
  • (tr) Evde idim. → Эпӗ килтеччӗ. :: I was at home
  • (tr) Evdeydim. → Эпӗ килтеччӗ. :: I was at home
  • (tr) Türk idi. → Вӑл турккӑччӗ. :: I was Turkish
  • (tr) Türktüm. → Эпӗ турккӑччӗ. :: I was Turkish
  • (tr) Evde isem. → Эпӗ килте пулсан. :: If I am at home
  • (tr) Evdeysem. → Эпӗ килте пулсан. :: If I am at home
  • (tr) Türk ise. → Вӑл турккӑ пулсан. :: If he is Turkish
  • (tr) Türkse. → Вӑл турккӑ пулсан. :: If he is Turkish
  • (tr) Evde idiysem. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: If I was at home
  • (tr) Evdeydimse. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: If I was at home
  • (tr) Türk idiyse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: If he was Turkish
  • (tr) Türktüyse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: If he was Turkish
  • (tr) Evde imişim. → Эпӗ килте пулнӑ. :: I am said to be at home
  • (tr) Evdeymişim. → Эпӗ килте пулнӑ. :: I am said to be at home
  • (tr) Türk ümüş. → Вӑл турккӑ пулнӑ. :: He is said to be Turkish
  • (tr) Türkmüş. → Вӑл турккӑ пулнӑ. :: He is said to be Turkish
  • (tr) Evde imişsem. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am at home
  • (tr) Evdeymişsem. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am at home
  • (tr) Türk imişse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: He gathers that if he is Turkish
  • (tr) Türkmüşse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: He gathers that if he is Turkish

Negative[edit]

  • (tr) Evde değilim. → Эпӗ килте мар. :: I am not at home
  • (tr) Evde değildim. → Эпӗ килте марччӗ. :: I was not at home
  • (tr) Evde değil idim. → Эпӗ килте марччӗ. :: I was not at home
  • (tr) Evde değilsem. → Эпӗ килте пулмасан.Эпӗ килте мар пулсан. :: If I am not at home
  • (tr) Evde değil isem. → .Эпӗ килте мар пулсан. :: If I am not at home
  • (tr) Evde değildiysem. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. :: If I was not at home
  • (tr) Evde değildimse. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. :: If I was not at home
  • (tr) Evde değil idiysem. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. :: If I was not at home
  • (tr) Evde değilmişim. → Эпӗ килте пулман. :: If I was said not to be at home
  • (tr) Evde değil imişim. → Эпӗ килте пулман. :: If I was said not to be at home
  • (tr) Evde değilmişsem. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am not at home
  • (tr) Evde değil imişseim. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am not at home
  • (tr) bugün değil, dün geldi. → Вӑл паян мар, ӗнер килчӗ. :: He came yesterday, not today

Interrogative[edit]

  • (tr) Evde miyim? → Эпӗ килте-и? :: Am I at home?
  • (tr) Türk müyüm? → Эпӗ турккӑ-и? :: Am I Turkish?
  • (tr) Evde mi idim? → Эпӗ килтеччӗ-и? :: Was I at home?
  • (tr) Evde miydim? → Эпӗ килтеччӗ-и? :: Was I at home?
Negative interrogative[edit]
  • (tr) Evde değil mi idim? → Эпӗ килте марччӗ-и? :: Was I not at home?
  • (tr) Evde değil miydim? → Эпӗ килте марччӗ-и? :: Was I not at home?

""the regular verb""[edit]

  • (tr) Alıyordum. → Илеттӗм. :: I was taking
  • (tr) Almıştım. → Илсеттӗм. :: I had took already (for that moment).
  • (tr) Alıyorsam. → Эпӗ илсен. :: If I am taking
  • (tr) Alıyor idiysem. → Эпӗ илкеленӗ пулсан. :: If I was taking
  • (tr) Alıyorduysam. → Эпӗ илеттӗм пулсан. :: If I was taking
  • (tr) Alıyordumsa. → Эпӗ илеттӗм пулсан. :: If I was taking
  • (tr) Alıyormuşum. → Эпӗ илкеленӗ. :: I am said to be taking
  • (tr) Alıyor imişsem. → Эпӗ илкеленӗ пулсан. :: If I am said to be taking
  • (tr) Alıyormuşsam. → Эпӗ илкеленӗ пулсан. :: If I am said to be taking

Present II[edit]

  • (tr) Gelmekteydim. → Килеттӗм. :: I was coming

Future I[edit]

  • (tr) Geleceğim. → Килӗп. :: I shall come
  • (tr) Gelecek. → Килӗ. :: He will come
  • (tr) Gelecektir. → Килӗ. :: He will come
  • (tr) Gelecektim. → Килӗттӗм. :: I was about to come
  • (tr) Gelecektim. → Эпӗ килесшӗнччӗ. :: I was about to come
  • (tr) Gelecektim. → Манӑн килмеллеччӗ. :: I was about to come
  • (tr) Geleceksem. → Эпӗ килсен. :: If I am about to come
  • (tr) Gelecek idiysem. → Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан. :: If I was about to come
  • (tr) Gelecektiysem. → Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан. :: If I was about to come
  • (tr) Gelecektimse. → Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан. :: If I was about to come
  • (tr) Gelecek imişim. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ. :: I am said to be about to come
  • (tr) Gelecekmişim. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ. :: I am said to be about to come
  • (tr) Gelecek imişsem. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан. :: If I am said to be about to come
  • (tr) Gelecekmişsem. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан. :: If I am said to be about to come

Future II[edit]

  • (tr) Kör olası. → ... :: May he become blind

Aorist/Geniş zaman[edit]

  • (tr) Yarın gelirım. → Ыран килетӗп. :: I shall come tomorrow
  • (tr) Esma girer, oturur. → Эсма кӗрет, ларать. :: Esma enters, sits
  • (tr) Olur mu? → Юрать-и? :: Is it all right? (lit. 'does it happen?')
  • (tr) Olur. → Юрать. :: All right
  • (tr) Olmaz. → Юрамасть. :: Certainly not
  • (tr) Başka memleketlerde kazara ölürler; biz kazara yaşıyoruz. → ... :: In other countries they die by accident; we live by accident


  • (tr) Gelirdim. → Килӗттӗм. :: I used to come
  • (tr) Gelirsem. → Эпӗ килсен. :: If I come
  • (tr) Gelir idiysem. → Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан. :: If I used to come
  • (tr) Gelirdiysem. → Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан. :: If I used to come
  • (tr) Gelirmişim. → Эпӗ килсеччӗ. :: I was said to come
  • (tr) Gelir imişsem. → ... :: If I was said to come
  • (tr) Gelirmişsem. → ... :: If I was said to come

Miş-past[edit]

  • (tr) Kar yağmiş. → Юр ҫунӑ. :: Snow has fallen
  • (tr) Gelmiştir. → Вӑл килнӗ. :: He came, has come
  • (tr) Şehre saat 10'da varmiştik, bürosuna saat 3'te gittik. → Эпир хулана 10 сехетре ҫитнӗччӗ, офисне 3 сехетре кайрӑмӑр. :: We [had] arrived in the city at 10 and went to his office at 3
  • (tr) Gelmişim. → Эпӗ килнӗ. :: I gather that I have come
  • (tr) Gelmiştir. → Вӑл килнӗ. :: He came, has come
  • (tr) Gelmiştim. → Эпӗ килнӗччӗ. :: I had come
  • (tr) Gelmişsem. → Эпӗ килнӗ пулсан. :: If I have come
  • (tr) Gelmiş idiysem. → Эпӗ килсен. :: If I had come
  • (tr) Gelmiş imişim. → ... :: I was said to have come
  • (tr) Gelmişmişim. → ... :: I was said to have come
  • (tr) Gelmiş imişsem. → ... :: If I was said to have come

Necessitative[edit]

  • (tr) Gelmeliyim. → Манӑн килмелле. :: I ought to come
  • (tr) Gelmeli idim. → Манӑн килмеллеччӗ. :: I had to come
  • (tr) Gelmeliydim. → Манӑн килмеллеччӗ. :: I had to come
  • (tr) Gelmeliymişim. → Манӑн килмелле пулнӑ. :: They said I ought to come
  • (tr) Gelmem gerekirse. → Манӑн килмелле пулсан. :: If I ought to come (lit. 'if my-coming is necessary')
  • (tr) Gelmemiz gerektiyse. → Пирӗн килмелле пулсан. :: If we had to come (lit. 'if our-coming was necessary')
  • (tr) Gelmesi gerekecek. → Унӑн килмелле пулать. :: He will have to come (lit. 'his-coming will-be-necessary')

Di-past[edit]

  • (tr) Geldim. → Килтӗм. :: I came, have come
  • (tr) Geldiydim. → Килеттӗм. :: I had come
  • (tr) Geldiysem. → ... :: If I came, have come
  • (tr) Geldimse. → ... :: If I came, have come
  • (tr) Geldi idiysem. → ... :: If had come
  • (tr) Geldi idimse. → ... :: If had come


Unused/dialectal
  • (tr) Geldimdi. → Килеттӗм. :: I had come

Conditional[edit]

  • (tr) Gelsem. → ... :: If I were to come
  • (tr) Gelseydim. → ... :: If only I had come
  • (tr) Gelseymişim. → ... :: They say that if I were to come
  • (tr) Gelse imişim. → ... :: They say that if I were to come

Subjunctive/Optative[edit]

  • (tr) Geleyim. → Килӗп. :: I should come
  • (tr) Yarın geleyim. → Ыран килӗп. :: I'll come tomorow
  • (tr) Babam dede ki, yarın bize gelesiniz. → Атте ыран эсир пирӗн пата килессине каларӗ. :: My father said that you-should-come to us tomorrow
  • (tr) Eve mi ola? → ... :: Might he be at home?
  • (tr) Geleydim. → ... :: Would that I had come
  • (tr) Bileydim buraya kadar gelmezdim. → Пӗлнӗ пулнӑ пулсан ҫакӑнта ҫити килмӗттӗм. :: Had I know, I would not have come this so far
  • (tr) Geleymişim. → ... :: ~Gelseymişim

Imperative[edit]

  • (tr) Gel! → Кил! :: Come!
  • (tr) Onun gizli fikirlerini halk ne bilsindi? → Унӑн вӑрттӑн шухӑшӗсене халӑх ӑҫтан пӗлтӗр? :: How should the common people know his secret thoughts?
  • (tr) Bu yazıya Bakan kızmasın da, kim kızsındı? → Ҫак статья ҫине министр та ҫиленмесен кам ҫилентӗр? :: Who should have been angry at this article, if not the Minister?

-dir[edit]

  • (tr) Şairim. → Эпӗ поэт. :: I am a poet
  • (tr) Şairimdir. → Эпӗ поэт. :: I am surely a poet
  • (tr) Biliyorsunuzdur. → Пӗлетӗр. :: You surely know
  • (tr) Okumuşsunuz. → Эсир вуланӑ. :: You have read, I gather
  • (tr) Okumuşsunuzdur. → ... :: You are bound to have read
  • (tr) Ona bir mektup yazmışım. → Эпӗ ӑна ҫыру ҫырнӑ. :: I have written him a letter
  • (tr) Ona bir mektup yazmışımdır. → ... :: I have written him a letter
  • (tr) Arkadaşım beni bekliyor. → Мана тусӑм кӗтет. :: My friend is waiting for me
  • (tr) Arkadaşım beni bekliyormuş. → Мана тусӑм кӗтнӗ. :: My friend is waiting for me
  • (tr) Arkadaşım beni bekliyordur. → Мана тусӑм кӗтет. :: My friend is waiting for me

Negative[edit]

  • (tr) Almıyordum. → Илместӗмччӗ. :: I was not taking
  • (tr) Almıyorsam. → Эпӗ илмесен. :: If I am not taking
  • (tr) Almıyor idiysem. → Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан. :: If I was not taking
  • (tr) Almıyorduysam. → Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан. :: If I was not taking
  • (tr) Almıyordumsa. → ... :: If I was not taking
  • (tr) Almıyormuşum. → ... :: I am said to be taking
  • (tr) Almıyor imişsem. → ... :: If I am said to be taking
  • (tr) Almıyormuşsam. → ... :: If I am said to be taking
  • (tr) Almakta değilim. → .... :: I am not taking
  • (tr) Almakta değildim. → .... :: I was not coming
Future I[edit]
  • (tr) Gelmiyecek. → Вӑл килмӗ. :: He will not come
  • (tr) Gelmiyecek. → Вӑл килмест. :: He will not come
Future II[edit]
  • (tr) Olmyıası. → ... :: May he not become
Aorist/Geniş zaman[edit]
  • (tr) Gelmem. → Килместӗп. :: I do not come
  • (tr) Gelmezdim. → Килмӗттӗм. :: I used not to come
Miş-past[edit]
  • (tr) Gelmemişim. → Эпӗ килмен. :: I gather that I have not come
  • (tr) Gelmemiş imişim. → Эпӗ килмен. :: I am said not to have come
Necessitative[edit]
  • (tr) Gelmemeliyim. → Манӑн килмелле мар. :: I ought not to come
  • (tr) Gelmemeli idim. → Манӑн килмелле марччӗ. :: I had not to come
  • (tr) Gelmemeliydim. → Манӑн килмелле марччӗ. :: I had not to come
  • (tr) Gelmemeliymişim. → Манӑн килмелле пулман. :: They said I ought not to come
Di-past[edit]
Conditional[edit]
  • (tr) Gelmesem. → Эпе килмесен. :: If I were not to come
  • (tr) Gelmeseydim. → Эпӗ килмен пулнӑ пулсан. :: If only I had not come - FIXME
  • (tr) Gelmeseymişim. → Эпӗ килмен пулнӑ пулсан. :: They say that if I were not to come - FIXME
Imperative[edit]
  • (tr) Gelme! → Ан кил! :: Don't come!

Interrogative[edit]

  • (tr) Alıyor muydum? → Илеттем-и? :: Was I taking?
  • (tr) Alıyor muymuşum? → Эпӗ илкеленӗ-и? :: Was I said to be taking?
Future I[edit]
  • (tr) Gelecek miyim? → Килӗп-и? :: Am I about to come?
  • (tr) Gelecek miydim? → Килеттӗм-и? :: Was I about to come?
Aorist/Geniş zaman[edit]
  • (tr) Gelir miyim? → Кӗретӗп-и? :: Do I come?
  • (tr) Gelir miydim? → Кӗрӗттӗм-и? :: Used I to come
Miş-past[edit]
  • (tr) Gelmiş miydik? → Эпир килнӗччӗ-и? :: Had we come?
  • (tr) Gelmemiş imişler mi? → ... :: Are they said to have come
Necessitative[edit]
  • (tr) Gelmeli miydiniz? → Сирӗн килмеллечӗ-и? :: Should he come?
  • (tr) Gelmeli idim? → Манӑн килмеллеччӗ-и? :: Should I had to come?
Di-past[edit]
  • (tr) Geldim mi? → Килтӗм-и? :: Did I come?
  • (tr) Geldi miydim? → ... :: Had I come?
  • (tr) Geldim miydi? → ... :: Had I come?
Conditional[edit]
  • (tr) Gele mi? → ... :: "If he were to come!" do you say?
  • (tr) Gelse miymişim. → ... :: Are they saying of me "if only he would come!"?
  • (tr) Gelsem miymişi. → ... :: Are they saying of me "if only he would come!"?
Subjunctive/Optative[edit]
  • (tr) Geleyim mi? → Килес-и? :: Should I come?
Imperative[edit]
Interrogative negative[edit]
  • (tr) Almıyor muyum? → .... :: Am I not taking?
  • (tr) Almıyor muydum? → .... :: Was I not taking?
  • (tr) Almıyor muymuşum? → .... :: Was I said not to be taking?
Future I[edit]
  • (tr) Gelmiyecek miyim? → .... :: Am I not about to come?
  • (tr) Gelmiyecek miymişim? → .... :: Am I said not to be about to come?
Aorist/Geniş zaman[edit]
  • (tr) Gelmez miyim? → ... :: Do I not come?
Miş-past[edit]
  • (tr) Gelmemiş miydik? → ... :: Had we not come?
Necessitative[edit]
  • (tr) Gelmemeli miydik? → ... :: Should we not have come?
Di-past[edit]
  • (tr) Gelmedim mi? → ... :: Did I not come?
  • (tr) Gelmedi miydim? → ... :: Had I not come?
  • (tr) Gelmedim miydi? → ... :: Had I not come?
Conditional[edit]
  • (tr) Gelmese miymişim. → ... :: Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?
  • (tr) Gelmesem miymişi. → ... :: Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?
Subjunctive/Optative[edit]
  • (tr) Gelmiyeyim mi? → Килес мар-и? :: Should I not come?

деепричастия[edit]

  • (tr) İşimizi bitirip sinemaya gittik. → Ӗҫӗмӗрсене пӗтерсе кинона кайрӑмӑр. :: Закончив свою работу, мы пошли в кино.
  • (tr) Otobüse binerek eve gittim. → Автобус ҫине ларса киле кайрӑм. :: Сев в автобус, я поехал домой.
  • (tr) Ali çalışırken konuşmaz. → Али ҫинӗ чух калаҫмасть. :: Али не разговаривает во время работы.
  • (tr) Buraya gelirken bir şey gördün mü? → Кунта килнӗ чух мӗн те пулин куртӑн-и? :: Ты что-нибудь заметил, когда шёл сюда?
  • (tr) Ali bahçede oynadığı zaman kardeşi evde derslere ҫalışıyor. → Али садра вылянӑ вӑхӑтра унӑн шӑллӗ пӳртре урокӗсене тӑвать. :: Когда Али играет в саду, его брат готовит дома уроки.
  • (tr) Sabah olunca yola çıktık. → Каҫ пулсассӑн ҫула тухрӑмӑр. :: Мы пустились в путь, как только настало утро.
  • (tr) Gece olmayınca yıldız görünmez. → Каҫ пулмасӑр ҫӑлтар курӑнмасть. :: Пока не настанет ночь, звезд не видно.
  • (tr) Elmasını elinde tutamayınca çocuk bağırdı. → Пан улмине аллинче тытаймасӑр ача кӑшкӑрса ячӗ. :: Не сумев удержать в руках яблоко, ребенок закричал.
  • (tr) Çocuk derse geldiği halde hazır değildi. → Ача урока килнӗ пулсан та хатӗр марччӗ. :: Хоть и ребенок пришел на урок, он не был готов.
  • (tr) Orta okulu bitirdikten sonra enstitüye gireceğim. → Вӑтам шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн института вӗренме кӗретӗп. :: По окончании средней школы я поступлю в институт.
  • (tr) Eve girmeden önce mağazaya gittim. → Киле кӗриччен малтан лавккана кайса килтӗм. :: Я сходила в магазин перед тем, как зашла домой.
  • (tr) Öğretmen anlattıkça merakımız atıyordu. → Вӗрентекен вуланӑҫемӗн кӑсӑклӑх ӳссе пыратчӗ. :: чем больше объяснял преподаватель, тем больше возрастал интерес.
  • (tr) Annem telefon etmedikçe evden çıkmam. → Анне шӑнкӑравламасӑр килтен тухмастӑп. :: Я не выйду из дома, пока не позвонит мать.
  • (tr) Bir şey söylemeden gitti. → Нимӗн каламасӑр кайрӗ. :: Он ушёл ничего не сказав.
  • (tr) Ayşe hastalanalı tam bir sene olmuştu. → Айше чирленӗренпе пӗр ҫул иртрӗ. :: С тех пор, как заболела Айше, прошел уже год.
  • (tr) Ben Moskovadan geldikten beri bir ay geçti. → Эпӗ Мускавран килнӗренпе пӗр уйӑх иртрӗ. :: Прошел месяц с тех пор, как я вернулась из Москвы.
  • (tr) Babası evden çıkar çıkmaz kızı ağlamaya başladı. → Ашшӗ килтен тухнӑ тухман хӗрӗ йӗме пуҫларӗ. :: Девочка заплакала, как только её отец вышел из дома.

Syntax[edit]

Postpositions[edit]

için - валли (для, ради)[edit]

И в чувашском и в турецком яз. управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.

  • (tr) Bu kitabı senin için aldım. → Ку кĕнекене эпĕ сан валли илтĕм. :: Я купил эту книгу для тебя.- gen + валли
  • (tr) Cevdet birkaç dolar için 12 saat çalıştı. → Джевдет темиçе доллар валли 12 сехет ĕçлерĕ. :: Другая возможность: Джевдет темиçе долларшăн 12 сехет ĕçлерĕ. За несколько долларов Джевдет проработал 12 часов. - nom + валли. Здесь больше был бы уместен вариант долларшăн.

için - пирки (из-за)[edit]

И в чувашском, и в турецком яз. с управляет основным падежом имен и родительным пад. личных местоимений. Также можно перевести через послелог пула (смысл не поменяется).

  • (tr) Yağmur için sokağa çıkamadım. → Çумăр пирки урама тухаймарăм. :: Из-за дождя я не смогла выйти на улицу.

için - пула (из-за)[edit]

Послелог için в сочетании с именем действия на –mak(-mek) (инфинитив) служит для передачи обстоятельства цели. На чувашский яз. послелог никак не переводится, выражается только конструкцией инфинитива.

  • (tr) Aziz’i görmek için geldik. → Азиза курма килтĕмĕр. :: Мы пришли, чтобы увидеть Азиза.

beri - вара (с)[edit]

И в тур. и в чув. яз. управляет исходным падежом.

  • (tr) Sabahtan beri oynuyorduk. → Иртен вара выляттăмăр. :: Мы играли с утра.

Compte: matèria de discussió

  • (tr) Çoktan beri. → Нумайранпа. :: -tan beri > -ранпа

Также конструкцию –dan beri на чувашский можно перевести через деепричастие –нăранпа(-нĕренпе). Иртенпе выляттăмăр. (смысл остается тем же). Ne zamandan beri buradasın? – Хăçантан вара эсĕ кунта? Либо хăçантанпа эсĕ кунта?

gibi - пек, евĕр, евĕрлĕ (как, будто, словно)[edit]

И в том, и в другом языке управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.

  • (tr) Buz gibi soğuk. → Пăр пек сивĕ. :: Холдный как лёд. - nom
  • (tr) Onun gibi yap. → Ун пек ту. :: Делай, как он. - gen

kadar[edit]

Послелог kadar имеет несколько значений и в зависимости от этого может по-разному переводится на чувашский язык.
(Ч)ЧЕН: Указывает на определенный промежуток времени и здесь он управляет дательным падежом.

  • (tr) Onu akşama kadar bekledik. → Ăна каçчен кĕтрĕмĕр. :: Мы ждали его ДО вечера.

чухлĕ

  • (tr) Onun kadar yap. → Ун чухлĕ ту. :: Сделай столько, сколько сделает (сдедал) он. - gen
  • (tr) Lena kadar yap. → Лена чухлĕ ту. :: nom

Здесь немного затруднительно перевести на чувашский через послелог. Можно перевести только с помощью существительного пысăкăш (размером).

  • (tr) Elma kadar bir şey. → Пан улми пысăкăш пĕр япала. :: Размером с яблоко.

num n kadar num + (adj +) n + kadar = num + (adj +) n + яхăн

  • (tr) Beş kilo kadar. → Пилĕк кило яхăн. :: Около 5 килограмм. - И в чувашском и в турецком управляет основным и дательным падежом.

göre - кура (по, судя по, согласно, смотря по)[edit]

В обоих языках управляет дательным падежом.

  • (tr) Onun fikrine göre... → Унăн шухăшне кура... :: По его мнению...
  • (tr) Havasına göre. → Çанталăка кура. :: Смотря по погоде, смотря по тому, какая будет погода.
  • (tr) Yorganına göre ayağını uzat. → Тÿшеккÿне кура уруна тăс. :: (Пословица) – По одёжке протягивай ножки.

doğru - патне (к, по направлению к…)[edit]

В турецком яз. он управляет дательным падежом, а в чувашском – основным.

  • (tr) Köprüye doğru gidiyoruz. → Кĕпер патне каятпăр. :: Мы идем к мосту.

başka - пуçне (кроме)[edit]

  • (tr) Benden başka → мансăр пуçне :: кроме меня.

Изафет[edit]

  • (tr) Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. → Армян Советлӑ Социализмла Республики.
  • (tr) Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti. → Российӑ Советлӑ Федератциллӗ Социализмла Республики.
  • (tr) Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. → Чăваш Автономлă Совет Социаллă Республики.

Subordinate clauses[edit]

Other[edit]

  • (tr) Ben sadece bunu söylemek isterdim. → Эпӗ ҫакна кӑна каласшӑнччӗ.
  • (tr) Ben çocuk iken öğrenmeye çok seviyordum. → Эпӗ ача чухне вĕренме питĕ юрататтам.
  • (tr) Ben orada iken yağmur yağmaya başladı. → Эпӗ унта чухне ҫумӑр ҫума пуҫларĕ.
  • (tr) Sen hastanedeyken ben Moskovaya gidip geldim. → Эсӗ больницӑра чухне эпĕ Мускава кайса килтĕм.
  • (tr) Anna müdürken okulda çocuk çoktu. → Анна директор чухне шкулта ача нумайччӗ.
  • (tr) Hava sıcakken biz her zaman Volga yanına gidiyorduk. → Ҫанталӑк шăрăх чухне эпир ялан Атăл хӗррине каяттăмăр.
  • (tr) Ben köydeyken anneme çok yardım ettim. → Эпӗ ялта чухне аннеме нумай пулӑшрăм.
Retrieved from "https://wiki.apertium.org/w/index.php?title=Chuvash_and_Turkish/Pending_tests&oldid=35988"