Difference between revisions of "Chuvash and Turkish/Pending tests"

Latest revision as of 15:00, 20 August 2012

Существительное[edit]

Падежи[edit]

Инемительный[edit]

Родительный[edit]

Пару падеж[edit]

Местный[edit]

Исходный[edit]

Творительный[edit]

Аллатив[edit]

Прпичинно-целевой[edit]

Лишительный[edit]

(tr) Kalemsiz küçük kız. → Каламҫӑр хӗр ача.
(tr) Kalemsiz yazıyorum. → Каламҫӑр ҫыратӑп.
(tr) Kalemsizler. → Каламҫӑррисем.

Pronouns[edit]

Personal[edit]

Interrogatives[edit]

(tr) ne → мӗскер. :: what
(tr) ne tür → мӗнле. :: what sort

Принадлежность[edit]

(tr) Onun çocukları. → Ун ачисем :: его дети
(tr) Onların çocuğu. → Вӗсен ачи :: их ребёнок
(tr) Onların çocukları. → Вӗсен ачисем :: их дети
(tr) Onun güzel çocukları. → Ун илемлӗ ачисем :: его красивые дети
(tr) Onların güzel çocuğu. → Вӗсен илемлӗ ачи :: их красивый ребёнок
(tr) Onların güzel çocukları. → Вӗсен илемлӗ ачисем :: их красивые дети
(tr) Onun çok güzel çocukları. → Ун питӗ илемлӗ ачисем :: его очень красивые дети
(tr) Onların çok güzel çocuğu. → Вӗсен питӗ илемлӗ ачи :: их очень красивый ребёнок
(tr) Onların çok güzel çocukları. → Вӗсен питӗ илемлӗ ачисем :: их очень красивые детей
(tr) Onun güzel ve uzun boylu çocukları. → Ун илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: его красивые и высокие дети
(tr) Onların güzel ve uzun boylu çocuğu. → Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачи :: их красивый и высокий ребёнок
(tr) Onların güzel ve uzun boylu çocukları. → Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: их красивые и высокие дети
(tr) Onun çok güzel ve uzun boylu çocukları. → Ун питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: его очень красивые и высокие дети
(tr) Onların çok güzel ve uzun boylu çocuğu. → Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачи :: их очень красивый и высокий ребёнок
(tr) Onların çok güzel ve uzun boylu çocukları. → Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем :: их красивые и высокие детей

Demonstratives[edit]

(tr) O → Ҫав. :: That one
(tr) Ordaki. → Ҫавӑнти :: that one at some distance
(tr) Bu bir kitap. → Ҫак кӗнеке. :: This is a book

Прилагательные[edit]

(tr) Uzun kız. → Ҫӳллӗ хӗр. :: A tall girl
(tr) Taş köprü. → Чул кӗпер. :: Stone bridge

Comparatives[edit]

(tr) Daha kötü. → Начартарах. :: Worse
(tr) Daha iyi. → Авантарах. :: Better

Superlatives[edit]

(tr) En keskin. → Чи ҫивӗч. :: Very sharp, sharpest
(tr) En güzel. → Чи илемлӗ. :: Most beautiful

Adverbs[edit]

(tr) Son zamanlarda. → Паҫӑp. :: recently
(tr) Aniden. → Сасаpтӑк. :: suddenly
(tr) Eskiden. → Авал. :: formerly
(tr) Her zaman. → Ялан :: always
(tr) Devamlı olarak. → Пӗpмай. :: continually
(tr) Bu günlerde. → Ҫак кунсенче. :: nowadays
(tr) Taraf. → Ен. :: side
(tr) Yan → Ен. :: side
(tr) -e doğru → патне(лле) :: direction, towards
(tr) Içinde → Ӑшӗнче. :: interior, inside
(tr) Kitaplıktaki kitapın yeri → ? кӗнeкe вырӑнӗ :: place the book in the book case
(tr) -e rağmen → Пyлин тe :: although
(tr) Çünkü → мӗншӗн тесен. :: because
(tr) Ne … ne → ни ... ни :: neither ... nor
(tr) -da, -de → тата, -та/-тe :: too, also
(tr) Hem Rusça, hem Çuvaşca. → Выpӑсла та, чӑвашла та. :: Both Russian and Chuvash, i rus i txuvaix

Numerals[edit]

(tr) Yirmi masa. → Ҫирӗм сӗтел. :: Twenty tables
(tr) Bir çok adam. → Нумай ҫын. :: Many men
(tr) Beş ev. → Пилӗк пӳрт. :: Five houses

(tr) Beş tane anahtar. → Пилӗк уҫӑ. :: tane
(tr) Sekiz tane mendil. → Сакӑр сӑмса тутри. :: tane
(tr) Elli baş sığır. → Аллӑ пуҫ ӗне. :: baş
(tr) Yüz baş koyun. → Ҫӗр пуҫ сурӑх. :: baş

(tr) Üçte bir. → ??? :: частица
(tr) Yedide dört. → ??? :: частица
(tr) Yüzde yirmi beş. → Ҫирӗм пилӗк процент. :: частица
(tr) Yüzde yüz. → Ҫӗр процент. :: Частица

(tr) On buçuk kilometre. → Вунӑ километр ҫурӑ. :: buçuk

(tr) Ben evde yalnız oturuyorum. → Эпӗ килте пӗччен ларатӑп. :: I am sitting alone at home.

Вопросы[edit]

(tr) Bugün bana gelecek misin? → Эсӗ паян ман пата килетӗн-и?

Глаголы[edit]

""to be""[edit]

(tr) Evdeyim. → Эпӗ килте. :: I am at home
(tr) Türküm. → Эпӗ турккӑ. :: I am Turkish
(tr) Hazırım. → Эпӗ хатӗр. :: I am ready
(tr) Evde idim. → Эпӗ килтеччӗ. :: I was at home
(tr) Evdeydim. → Эпӗ килтеччӗ. :: I was at home
(tr) Türk idi. → Вӑл турккӑччӗ. :: I was Turkish
(tr) Türktüm. → Эпӗ турккӑччӗ. :: I was Turkish
(tr) Evde isem. → Эпӗ килте пулсан. :: If I am at home
(tr) Evdeysem. → Эпӗ килте пулсан. :: If I am at home
(tr) Türk ise. → Вӑл турккӑ пулсан. :: If he is Turkish
(tr) Türkse. → Вӑл турккӑ пулсан. :: If he is Turkish
(tr) Evde idiysem. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: If I was at home
(tr) Evdeydimse. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: If I was at home
(tr) Türk idiyse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: If he was Turkish
(tr) Türktüyse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: If he was Turkish
(tr) Evde imişim. → Эпӗ килте пулнӑ. :: I am said to be at home
(tr) Evdeymişim. → Эпӗ килте пулнӑ. :: I am said to be at home
(tr) Türk ümüş. → Вӑл турккӑ пулнӑ. :: He is said to be Turkish
(tr) Türkmüş. → Вӑл турккӑ пулнӑ. :: He is said to be Turkish
(tr) Evde imişsem. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am at home
(tr) Evdeymişsem. → Эпӗ килте пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am at home
(tr) Türk imişse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: He gathers that if he is Turkish
(tr) Türkmüşse. → Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан. :: He gathers that if he is Turkish

Negative[edit]

(tr) Evde değilim. → Эпӗ килте мар. :: I am not at home
(tr) Evde değildim. → Эпӗ килте марччӗ. :: I was not at home
(tr) Evde değil idim. → Эпӗ килте марччӗ. :: I was not at home
(tr) Evde değilsem. → Эпӗ килте пулмасан.Эпӗ килте мар пулсан. :: If I am not at home
(tr) Evde değil isem. → .Эпӗ килте мар пулсан. :: If I am not at home
(tr) Evde değildiysem. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. :: If I was not at home
(tr) Evde değildimse. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. :: If I was not at home
(tr) Evde değil idiysem. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. :: If I was not at home
(tr) Evde değilmişim. → Эпӗ килте пулман. :: If I was said not to be at home
(tr) Evde değil imişim. → Эпӗ килте пулман. :: If I was said not to be at home
(tr) Evde değilmişsem. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am not at home
(tr) Evde değil imişseim. → Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан. :: I gather that if I am not at home

(tr) bugün değil, dün geldi. → Вӑл паян мар, ӗнер килчӗ. :: He came yesterday, not today

Interrogative[edit]

(tr) Evde miyim? → Эпӗ килте-и? :: Am I at home?
(tr) Türk müyüm? → Эпӗ турккӑ-и? :: Am I Turkish?
(tr) Evde mi idim? → Эпӗ килтеччӗ-и? :: Was I at home?
(tr) Evde miydim? → Эпӗ килтеччӗ-и? :: Was I at home?

Negative interrogative[edit]

(tr) Evde değil mi idim? → Эпӗ килте марччӗ-и? :: Was I not at home?
(tr) Evde değil miydim? → Эпӗ килте марччӗ-и? :: Was I not at home?

""the regular verb""[edit]

(tr) Alıyordum. → Илеттӗм. :: I was taking
(tr) Almıştım. → Илсеттӗм. :: I had took already (for that moment).
(tr) Alıyorsam. → Эпӗ илсен. :: If I am taking
(tr) Alıyor idiysem. → Эпӗ илкеленӗ пулсан. :: If I was taking
(tr) Alıyorduysam. → Эпӗ илеттӗм пулсан. :: If I was taking
(tr) Alıyordumsa. → Эпӗ илеттӗм пулсан. :: If I was taking
(tr) Alıyormuşum. → Эпӗ илкеленӗ. :: I am said to be taking
(tr) Alıyor imişsem. → Эпӗ илкеленӗ пулсан. :: If I am said to be taking
(tr) Alıyormuşsam. → Эпӗ илкеленӗ пулсан. :: If I am said to be taking

Present II[edit]

(tr) Gelmekteydim. → Килеттӗм. :: I was coming

Future I[edit]

(tr) Geleceğim. → Килӗп. :: I shall come
(tr) Gelecek. → Килӗ. :: He will come
(tr) Gelecektir. → Килӗ. :: He will come
(tr) Gelecektim. → Килӗттӗм. :: I was about to come
(tr) Gelecektim. → Эпӗ килесшӗнччӗ. :: I was about to come
(tr) Gelecektim. → Манӑн килмеллеччӗ. :: I was about to come
(tr) Geleceksem. → Эпӗ килсен. :: If I am about to come
(tr) Gelecek idiysem. → Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан. :: If I was about to come
(tr) Gelecektiysem. → Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан. :: If I was about to come
(tr) Gelecektimse. → Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан. :: If I was about to come
(tr) Gelecek imişim. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ. :: I am said to be about to come
(tr) Gelecekmişim. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ. :: I am said to be about to come
(tr) Gelecek imişsem. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан. :: If I am said to be about to come
(tr) Gelecekmişsem. → Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан. :: If I am said to be about to come

Future II[edit]

(tr) Kör olası. → ... :: May he become blind

Aorist/Geniş zaman[edit]

(tr) Yarın gelirım. → Ыран килетӗп. :: I shall come tomorrow
(tr) Esma girer, oturur. → Эсма кӗрет, ларать. :: Esma enters, sits
(tr) Olur mu? → Юрать-и? :: Is it all right? (lit. 'does it happen?')
(tr) Olur. → Юрать. :: All right
(tr) Olmaz. → Юрамасть. :: Certainly not
(tr) Başka memleketlerde kazara ölürler; biz kazara yaşıyoruz. → ... :: In other countries they die by accident; we live by accident

(tr) Gelirdim. → Килӗттӗм. :: I used to come
(tr) Gelirsem. → Эпӗ килсен. :: If I come
(tr) Gelir idiysem. → Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан. :: If I used to come
(tr) Gelirdiysem. → Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан. :: If I used to come
(tr) Gelirmişim. → Эпӗ килсеччӗ. :: I was said to come
(tr) Gelir imişsem. → ... :: If I was said to come
(tr) Gelirmişsem. → ... :: If I was said to come

Miş-past[edit]

(tr) Kar yağmiş. → Юр ҫунӑ. :: Snow has fallen
(tr) Gelmiştir. → Вӑл килнӗ. :: He came, has come
(tr) Şehre saat 10'da varmiştik, bürosuna saat 3'te gittik. → Эпир хулана 10 сехетре ҫитнӗччӗ, офисне 3 сехетре кайрӑмӑр. :: We [had] arrived in the city at 10 and went to his office at 3

(tr) Gelmişim. → Эпӗ килнӗ. :: I gather that I have come
(tr) Gelmiştir. → Вӑл килнӗ. :: He came, has come
(tr) Gelmiştim. → Эпӗ килнӗччӗ. :: I had come
(tr) Gelmişsem. → Эпӗ килнӗ пулсан. :: If I have come
(tr) Gelmiş idiysem. → Эпӗ килсен. :: If I had come
(tr) Gelmiş imişim. → ... :: I was said to have come
(tr) Gelmişmişim. → ... :: I was said to have come
(tr) Gelmiş imişsem. → ... :: If I was said to have come

Necessitative[edit]

(tr) Gelmeliyim. → Манӑн килмелле. :: I ought to come
(tr) Gelmeli idim. → Манӑн килмеллеччӗ. :: I had to come
(tr) Gelmeliydim. → Манӑн килмеллеччӗ. :: I had to come
(tr) Gelmeliymişim. → Манӑн килмелле пулнӑ. :: They said I ought to come

(tr) Gelmem gerekirse. → Манӑн килмелле пулсан. :: If I ought to come (lit. 'if my-coming is necessary')
(tr) Gelmemiz gerektiyse. → Пирӗн килмелле пулсан. :: If we had to come (lit. 'if our-coming was necessary')
(tr) Gelmesi gerekecek. → Унӑн килмелле пулать. :: He will have to come (lit. 'his-coming will-be-necessary')

Di-past[edit]

(tr) Geldim. → Килтӗм. :: I came, have come
(tr) Geldiydim. → Килеттӗм. :: I had come
(tr) Geldiysem. → ... :: If I came, have come
(tr) Geldimse. → ... :: If I came, have come
(tr) Geldi idiysem. → ... :: If had come
(tr) Geldi idimse. → ... :: If had come

Unused/dialectal

(tr) Geldimdi. → Килеттӗм. :: I had come

Conditional[edit]

(tr) Gelsem. → ... :: If I were to come
(tr) Gelseydim. → ... :: If only I had come
(tr) Gelseymişim. → ... :: They say that if I were to come
(tr) Gelse imişim. → ... :: They say that if I were to come

Subjunctive/Optative[edit]

(tr) Geleyim. → Килӗп. :: I should come
(tr) Yarın geleyim. → Ыран килӗп. :: I'll come tomorow
(tr) Babam dede ki, yarın bize gelesiniz. → Атте ыран эсир пирӗн пата килессине каларӗ. :: My father said that you-should-come to us tomorrow
(tr) Eve mi ola? → ... :: Might he be at home?
(tr) Geleydim. → ... :: Would that I had come
(tr) Bileydim buraya kadar gelmezdim. → Пӗлнӗ пулнӑ пулсан ҫакӑнта ҫити килмӗттӗм. :: Had I know, I would not have come this so far
(tr) Geleymişim. → ... :: ~Gelseymişim

Imperative[edit]

(tr) Gel! → Кил! :: Come!

(tr) Onun gizli fikirlerini halk ne bilsindi? → Унӑн вӑрттӑн шухӑшӗсене халӑх ӑҫтан пӗлтӗр? :: How should the common people know his secret thoughts?
(tr) Bu yazıya Bakan kızmasın da, kim kızsındı? → Ҫак статья ҫине министр та ҫиленмесен кам ҫилентӗр? :: Who should have been angry at this article, if not the Minister?

-dir[edit]

(tr) Şairim. → Эпӗ поэт. :: I am a poet
(tr) Şairimdir. → Эпӗ поэт. :: I am surely a poet

(tr) Biliyorsunuzdur. → Пӗлетӗр. :: You surely know
(tr) Okumuşsunuz. → Эсир вуланӑ. :: You have read, I gather
(tr) Okumuşsunuzdur. → ... :: You are bound to have read

(tr) Ona bir mektup yazmışım. → Эпӗ ӑна ҫыру ҫырнӑ. :: I have written him a letter
(tr) Ona bir mektup yazmışımdır. → ... :: I have written him a letter
(tr) Arkadaşım beni bekliyor. → Мана тусӑм кӗтет. :: My friend is waiting for me
(tr) Arkadaşım beni bekliyormuş. → Мана тусӑм кӗтнӗ. :: My friend is waiting for me
(tr) Arkadaşım beni bekliyordur. → Мана тусӑм кӗтет. :: My friend is waiting for me

Negative[edit]

(tr) Almıyordum. → Илместӗмччӗ. :: I was not taking
(tr) Almıyorsam. → Эпӗ илмесен. :: If I am not taking
(tr) Almıyor idiysem. → Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан. :: If I was not taking
(tr) Almıyorduysam. → Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан. :: If I was not taking
(tr) Almıyordumsa. → ... :: If I was not taking
(tr) Almıyormuşum. → ... :: I am said to be taking
(tr) Almıyor imişsem. → ... :: If I am said to be taking
(tr) Almıyormuşsam. → ... :: If I am said to be taking

(tr) Almakta değilim. → .... :: I am not taking
(tr) Almakta değildim. → .... :: I was not coming

Future I[edit]

(tr) Gelmiyecek. → Вӑл килмӗ. :: He will not come
(tr) Gelmiyecek. → Вӑл килмест. :: He will not come

Future II[edit]

(tr) Olmyıası. → ... :: May he not become

Aorist/Geniş zaman[edit]

(tr) Gelmem. → Килместӗп. :: I do not come
(tr) Gelmezdim. → Килмӗттӗм. :: I used not to come

Miş-past[edit]

(tr) Gelmemişim. → Эпӗ килмен. :: I gather that I have not come
(tr) Gelmemiş imişim. → Эпӗ килмен. :: I am said not to have come

Necessitative[edit]

(tr) Gelmemeliyim. → Манӑн килмелле мар. :: I ought not to come
(tr) Gelmemeli idim. → Манӑн килмелле марччӗ. :: I had not to come
(tr) Gelmemeliydim. → Манӑн килмелле марччӗ. :: I had not to come
(tr) Gelmemeliymişim. → Манӑн килмелле пулман. :: They said I ought not to come

Di-past[edit]

Conditional[edit]

(tr) Gelmesem. → Эпе килмесен. :: If I were not to come
(tr) Gelmeseydim. → Эпӗ килмен пулнӑ пулсан. :: If only I had not come - FIXME
(tr) Gelmeseymişim. → Эпӗ килмен пулнӑ пулсан. :: They say that if I were not to come - FIXME

Imperative[edit]

(tr) Gelme! → Ан кил! :: Don't come!

Interrogative[edit]

(tr) Alıyor muydum? → Илеттем-и? :: Was I taking?
(tr) Alıyor muymuşum? → Эпӗ илкеленӗ-и? :: Was I said to be taking?

Future I[edit]

(tr) Gelecek miyim? → Килӗп-и? :: Am I about to come?
(tr) Gelecek miydim? → Килеттӗм-и? :: Was I about to come?

Aorist/Geniş zaman[edit]

(tr) Gelir miyim? → Кӗретӗп-и? :: Do I come?
(tr) Gelir miydim? → Кӗрӗттӗм-и? :: Used I to come

Miş-past[edit]

(tr) Gelmiş miydik? → Эпир килнӗччӗ-и? :: Had we come?
(tr) Gelmemiş imişler mi? → ... :: Are they said to have come

Necessitative[edit]

(tr) Gelmeli miydiniz? → Сирӗн килмеллечӗ-и? :: Should he come?
(tr) Gelmeli idim? → Манӑн килмеллеччӗ-и? :: Should I had to come?

Di-past[edit]

(tr) Geldim mi? → Килтӗм-и? :: Did I come?
(tr) Geldi miydim? → ... :: Had I come?
(tr) Geldim miydi? → ... :: Had I come?

Conditional[edit]

(tr) Gele mi? → ... :: "If he were to come!" do you say?
(tr) Gelse miymişim. → ... :: Are they saying of me "if only he would come!"?
(tr) Gelsem miymişi. → ... :: Are they saying of me "if only he would come!"?

Subjunctive/Optative[edit]

(tr) Geleyim mi? → Килес-и? :: Should I come?

Imperative[edit]

Interrogative negative[edit]

(tr) Almıyor muyum? → .... :: Am I not taking?
(tr) Almıyor muydum? → .... :: Was I not taking?
(tr) Almıyor muymuşum? → .... :: Was I said not to be taking?

Future I[edit]

(tr) Gelmiyecek miyim? → .... :: Am I not about to come?
(tr) Gelmiyecek miymişim? → .... :: Am I said not to be about to come?

Aorist/Geniş zaman[edit]

(tr) Gelmez miyim? → ... :: Do I not come?

Miş-past[edit]

(tr) Gelmemiş miydik? → ... :: Had we not come?

Necessitative[edit]

(tr) Gelmemeli miydik? → ... :: Should we not have come?

Di-past[edit]

(tr) Gelmedim mi? → ... :: Did I not come?
(tr) Gelmedi miydim? → ... :: Had I not come?
(tr) Gelmedim miydi? → ... :: Had I not come?

Conditional[edit]

(tr) Gelmese miymişim. → ... :: Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?
(tr) Gelmesem miymişi. → ... :: Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?

Subjunctive/Optative[edit]

(tr) Gelmiyeyim mi? → Килес мар-и? :: Should I not come?

деепричастия[edit]

(tr) İşimizi bitirip sinemaya gittik. → Ӗҫӗмӗрсене пӗтерсе кинона кайрӑмӑр. :: Закончив свою работу, мы пошли в кино.
(tr) Otobüse binerek eve gittim. → Автобус ҫине ларса киле кайрӑм. :: Сев в автобус, я поехал домой.
(tr) Ali çalışırken konuşmaz. → Али ҫинӗ чух калаҫмасть. :: Али не разговаривает во время работы.
(tr) Buraya gelirken bir şey gördün mü? → Кунта килнӗ чух мӗн те пулин куртӑн-и? :: Ты что-нибудь заметил, когда шёл сюда?
(tr) Ali bahçede oynadığı zaman kardeşi evde derslere ҫalışıyor. → Али садра вылянӑ вӑхӑтра унӑн шӑллӗ пӳртре урокӗсене тӑвать. :: Когда Али играет в саду, его брат готовит дома уроки.
(tr) Sabah olunca yola çıktık. → Каҫ пулсассӑн ҫула тухрӑмӑр. :: Мы пустились в путь, как только настало утро.
(tr) Gece olmayınca yıldız görünmez. → Каҫ пулмасӑр ҫӑлтар курӑнмасть. :: Пока не настанет ночь, звезд не видно.
(tr) Elmasını elinde tutamayınca çocuk bağırdı. → Пан улмине аллинче тытаймасӑр ача кӑшкӑрса ячӗ. :: Не сумев удержать в руках яблоко, ребенок закричал.
(tr) Çocuk derse geldiği halde hazır değildi. → Ача урока килнӗ пулсан та хатӗр марччӗ. :: Хоть и ребенок пришел на урок, он не был готов.
(tr) Orta okulu bitirdikten sonra enstitüye gireceğim. → Вӑтам шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн института вӗренме кӗретӗп. :: По окончании средней школы я поступлю в институт.
(tr) Eve girmeden önce mağazaya gittim. → Киле кӗриччен малтан лавккана кайса килтӗм. :: Я сходила в магазин перед тем, как зашла домой.
(tr) Öğretmen anlattıkça merakımız atıyordu. → Вӗрентекен вуланӑҫемӗн кӑсӑклӑх ӳссе пыратчӗ. :: чем больше объяснял преподаватель, тем больше возрастал интерес.
(tr) Annem telefon etmedikçe evden çıkmam. → Анне шӑнкӑравламасӑр килтен тухмастӑп. :: Я не выйду из дома, пока не позвонит мать.
(tr) Bir şey söylemeden gitti. → Нимӗн каламасӑр кайрӗ. :: Он ушёл ничего не сказав.
(tr) Ayşe hastalanalı tam bir sene olmuştu. → Айше чирленӗренпе пӗр ҫул иртрӗ. :: С тех пор, как заболела Айше, прошел уже год.
(tr) Ben Moskovadan geldikten beri bir ay geçti. → Эпӗ Мускавран килнӗренпе пӗр уйӑх иртрӗ. :: Прошел месяц с тех пор, как я вернулась из Москвы.
(tr) Babası evden çıkar çıkmaz kızı ağlamaya başladı. → Ашшӗ килтен тухнӑ тухман хӗрӗ йӗме пуҫларӗ. :: Девочка заплакала, как только её отец вышел из дома.

Syntax[edit]

Postpositions[edit]

için - валли (для, ради)[edit]

И в чувашском и в турецком яз. управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.

(tr) Bu kitabı senin için aldım. → Ку кĕнекене эпĕ сан валли илтĕм. :: Я купил эту книгу для тебя.- gen + валли
(tr) Cevdet birkaç dolar için 12 saat çalıştı. → Джевдет темиçе доллар валли 12 сехет ĕçлерĕ. :: Другая возможность: Джевдет темиçе долларшăн 12 сехет ĕçлерĕ. За несколько долларов Джевдет проработал 12 часов. - nom + валли. Здесь больше был бы уместен вариант долларшăн.

için - пирки (из-за)[edit]

И в чувашском, и в турецком яз. с управляет основным падежом имен и родительным пад. личных местоимений. Также можно перевести через послелог пула (смысл не поменяется).

(tr) Yağmur için sokağa çıkamadım. → Çумăр пирки урама тухаймарăм. :: Из-за дождя я не смогла выйти на улицу.

için - пула (из-за)[edit]

Послелог için в сочетании с именем действия на –mak(-mek) (инфинитив) служит для передачи обстоятельства цели. На чувашский яз. послелог никак не переводится, выражается только конструкцией инфинитива.

(tr) Aziz’i görmek için geldik. → Азиза курма килтĕмĕр. :: Мы пришли, чтобы увидеть Азиза.

beri - вара (с)[edit]

И в тур. и в чув. яз. управляет исходным падежом.

(tr) Sabahtan beri oynuyorduk. → Иртен вара выляттăмăр. :: Мы играли с утра.

Compte: matèria de discussió

(tr) Çoktan beri. → Нумайранпа. :: -tan beri > -ранпа

Также конструкцию –dan beri на чувашский можно перевести через деепричастие –нăранпа(-нĕренпе). Иртенпе выляттăмăр. (смысл остается тем же). Ne zamandan beri buradasın? – Хăçантан вара эсĕ кунта? Либо хăçантанпа эсĕ кунта?

gibi - пек, евĕр, евĕрлĕ (как, будто, словно)[edit]

И в том, и в другом языке управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.

(tr) Buz gibi soğuk. → Пăр пек сивĕ. :: Холдный как лёд. - nom
(tr) Onun gibi yap. → Ун пек ту. :: Делай, как он. - gen

kadar[edit]

Послелог kadar имеет несколько значений и в зависимости от этого может по-разному переводится на чувашский язык.
(Ч)ЧЕН: Указывает на определенный промежуток времени и здесь он управляет дательным падежом.

(tr) Onu akşama kadar bekledik. → Ăна каçчен кĕтрĕмĕр. :: Мы ждали его ДО вечера.

чухлĕ

(tr) Onun kadar yap. → Ун чухлĕ ту. :: Сделай столько, сколько сделает (сдедал) он. - gen
(tr) Lena kadar yap. → Лена чухлĕ ту. :: nom

Здесь немного затруднительно перевести на чувашский через послелог. Можно перевести только с помощью существительного пысăкăш (размером).

(tr) Elma kadar bir şey. → Пан улми пысăкăш пĕр япала. :: Размером с яблоко.

num n kadar num + (adj +) n + kadar = num + (adj +) n + яхăн

(tr) Beş kilo kadar. → Пилĕк кило яхăн. :: Около 5 килограмм. - И в чувашском и в турецком управляет основным и дательным падежом.

göre - кура (по, судя по, согласно, смотря по)[edit]

В обоих языках управляет дательным падежом.

(tr) Onun fikrine göre... → Унăн шухăшне кура... :: По его мнению...
(tr) Havasına göre. → Çанталăка кура. :: Смотря по погоде, смотря по тому, какая будет погода.
(tr) Yorganına göre ayağını uzat. → Тÿшеккÿне кура уруна тăс. :: (Пословица) – По одёжке протягивай ножки.

doğru - патне (к, по направлению к…)[edit]

В турецком яз. он управляет дательным падежом, а в чувашском – основным.

(tr) Köprüye doğru gidiyoruz. → Кĕпер патне каятпăр. :: Мы идем к мосту.

başka - пуçне (кроме)[edit]

(tr) Benden başka → мансăр пуçне :: кроме меня.

Изафет[edit]

(tr) Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. → Армян Советлӑ Социализмла Республики.
(tr) Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti. → Российӑ Советлӑ Федератциллӗ Социализмла Республики.
(tr) Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti. → Чăваш Автономлă Совет Социаллă Республики.

Subordinate clauses[edit]

Other[edit]

(tr) Ben sadece bunu söylemek isterdim. → Эпӗ ҫакна кӑна каласшӑнччӗ.
(tr) Ben çocuk iken öğrenmeye çok seviyordum. → Эпӗ ача чухне вĕренме питĕ юрататтам.
(tr) Ben orada iken yağmur yağmaya başladı. → Эпӗ унта чухне ҫумӑр ҫума пуҫларĕ.
(tr) Sen hastanedeyken ben Moskovaya gidip geldim. → Эсӗ больницӑра чухне эпĕ Мускава кайса килтĕм.
(tr) Anna müdürken okulda çocuk çoktu. → Анна директор чухне шкулта ача нумайччӗ.
(tr) Hava sıcakken biz her zaman Volga yanına gidiyorduk. → Ҫанталӑк шăрăх чухне эпир ялан Атăл хӗррине каяттăмăр.
(tr) Ben köydeyken anneme çok yardım ettim. → Эпӗ ялта чухне аннеме нумай пулӑшрăм.

@@ Line 1: / Line 1: @@
+{{TOCD}}
-==Число==
-* {{test|tr|yirmi masa|çирĕм сӗтел|twenty tables}}
+==Существительное==
-* {{test|tr|bir çok adam|нумай ҫын|many man}}
-* {{test|tr|beş ev|пилӗк пӳрт|five houses}}
+===Падежи===
+===Инемительный===
+===Родительный===
+===Пару падеж===
+===Местный===
+===Исходный===
+===Творительный===
+===Аллатив===
+===Прпичинно-целевой===
+===Лишительный===
+* {{test|tr|Kalemsiz küçük kız.|Каламҫӑр хӗр ача.}}
+* {{test|tr|Kalemsiz yazıyorum.|Каламҫӑр ҫыратӑп.}}
+* {{test|tr|Kalemsizler.|Каламҫӑррисем.}}
 ==Pronouns==
 ====Personal====
-* {{test|tr|Ben|эпӗ|I}}
-* {{test|tr|Sen|эсӗ|You}}
-* {{test|tr|O|вӑл|He, She, It}}
-* {{test|tr|Biz|эпир|We}}
-* {{test|tr|Siz|эcир|You}}
-* {{test|tr|Onlar|вӗceм|They}}
 ====Interrogatives====
-* {{test|tr|nerde|ӑҫтa|where}}
+* {{test|tr|ne|мӗскер.|what}}
-* {{test|tr|ne|мӗскeр|what}}
+* {{test|tr|ne tür|мӗнле.|what sort}}
-* {{test|tr|ne tür|мӗнлe|what sort}}
-* {{test|tr|neden|мӗншӗн|why}}
-* {{test|tr|kim|кaм|who}}
-====принадлежность====
-* {{test|tr|benim|мaнӑн|my}}
-* {{test|tr|senin|caнӑн|your}}
-* {{test|tr|onun|унӑн|his}}
-* {{test|tr|bizim|пирӗн|our}}
-* {{test|tr|sizin|cирӗн|your}}
-* {{test|tr|onların|вӗceн|their}}
+====Принадлежность====
-* {{test|tr|onun çocukları| унӑн ачисем|его дети}}
-* {{test|tr|onların çocuğu|вӗceн ачи|их ребёнок}}
-* {{test|tr|onların çocukları|вӗceн ачисем|их дети}}
-* {{test|tr|onun güzel çocukları|унăн хитре ачисем|его красивые дети}}
-* {{test|tr|onların güzel çocuğu|вĕсен хитре ачи|их красивый ребёнок}}
-* {{test|tr|onların güzel çocukları|вĕсен хитре ачисем|их красивые дети}}
-* {{test|tr|onun çok güzel çocukları|унăн питĕ хитре ачисем|его очень красивые дети}}
-* {{test|tr|onların çok güzel çocuğu|вĕсен питĕ хитре ачи|их очень красивый ребёнок}}
-* {{test|tr|onların çok güzel çocukları|вĕсен питĕ хитре ачисем|их очень красивые детей}}
-* {{test|tr|onun güzel ve uzun boylu çocukları|унăн хитре те çӳллĕ ачисем|его красивые и высокие дети}}
-* {{test|tr|onların güzel ve uzun boylu çocuğu|вĕсен хитре те çӳллĕ ачи|их красивый и высокий ребёнок}}
-* {{test|tr|onların güzel ve uzun boylu çocukları|вĕсен хитре те çӳллĕ ачисем|их красивые и высокие дети}}
-* {{test|tr|onun çok güzel ve uzun boylu çocukları|унăн питĕ хитре те çӳллĕ ачисем|его очень красивые и высокие дети}}
-* {{test|tr|onların çok güzel ve uzun boylu çocuğu|вĕсен питĕ хитре те çӳллĕ ачи|их очень красивый и высокий ребёнок}}
-* {{test|tr|onların çok güzel ve uzun boylu çocukları|вĕсен питĕ хитре те çӳллĕ ачисем|их красивые и высокие детей}}
+* {{test|tr|Onun çocukları.|Ун ачисем|его дети}}
-====Demonstrations====
-* {{test|tr|bu|ку|this}}
+* {{test|tr|Onların çocuğu.|Вӗсен ачи|их ребёнок}}
-* {{test|tr|şu|çaк, çaкӑ|that}}
+* {{test|tr|Onların çocukları.|Вӗсен ачисем|их дети}}
+* {{test|tr|Onun güzel çocukları.|Ун илемлӗ ачисем|его красивые дети}}
-* {{test|tr|o|çaв, çaвӑ|that one}}
+* {{test|tr|Onların güzel çocuğu.|Вӗсен илемлӗ ачи|их красивый ребёнок}}
-* {{test|tr|ordaki|çaвӑнти|that one at some distance}}
+* {{test|tr|Onların güzel çocukları.|Вӗсен илемлӗ ачисем|их красивые дети}}
-* {{test|tr|Bu bir kitap|çaк кӗнeкe|This is a book}}
+* {{test|tr|Onun çok güzel çocukları.|Ун питӗ илемлӗ ачисем|его очень красивые дети}}
+* {{test|tr|Onların çok güzel çocuğu.|Вӗсен питӗ илемлӗ ачи|их очень красивый ребёнок}}
+* {{test|tr|Onların çok güzel çocukları.|Вӗсен питӗ илемлӗ ачисем|их очень красивые детей}}
+* {{test|tr|Onun güzel ve uzun boylu çocukları.|Ун илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|его красивые и высокие дети}}
+* {{test|tr|Onların güzel ve uzun boylu çocuğu.|Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачи|их красивый и высокий ребёнок}}
+* {{test|tr|Onların güzel ve uzun boylu çocukları.|Вӗсен илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|их красивые и высокие дети}}
+* {{test|tr|Onun çok güzel ve uzun boylu çocukları.|Ун питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|его очень красивые и высокие дети}}
+* {{test|tr|Onların çok güzel ve uzun boylu çocuğu.|Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачи|их очень красивый и высокий ребёнок}}
+* {{test|tr|Onların çok güzel ve uzun boylu çocukları.|Вӗсен питӗ илемлӗ те ҫӳллӗ ачисем|их красивые и высокие детей}}
+====Demonstratives====
+* {{test|tr|O|Ҫав.|That one}}
+* {{test|tr|Ordaki.|Ҫавӑнти|that one at some distance}}
+* {{test|tr|Bu bir kitap.|Ҫак кӗнеке.|This is a book}}
+==Прилагательные==
+* {{test|tr|Uzun kız.|Ҫӳллӗ хӗр.|A tall girl}}
+* {{test|tr|Taş köprü.|Чул кӗпер.|Stone bridge}}
-==прилагательные==
-* {{test|tr|sarı çiçek|caрӑ чeчeк|yellow flower}}
-* {{test|tr|uzun kız|çӳллӗ хӗр|a tall girl}}
-* {{test|tr|taş köprü|чул кӗпeр|stone bridge}}
-* {{test|tr|beyaz yumurta|шурӑ çӑмaртa|a white egg}}
 ====Comparatives====
-* {{test|tr|daha ağır|йывӑртaрaх|heavier}}
-* {{test|tr|daha kötü|нaчaртaрaх|worse}}
+* {{test|tr|Daha kötü.|Начартарах.|Worse}}
-* {{test|tr|daha iyi|aвaнтaрaх|better}}
+* {{test|tr|Daha iyi.|Авантарах.|Better}}
-* {{test|tr|daha pahalı|хaклӑрaх|more expensive}}
 ====Superlatives====
-* {{test|tr|en keskin|чи çивӗч|very sharp, sharpest}}
+* {{test|tr|En keskin.|Чи ҫивӗч.|Very sharp, sharpest}}
-* {{test|tr|en iyi|чи лaйӑх|best}}
+* {{test|tr|En güzel.|Чи илемлӗ.|Most beautiful}}
-* {{test|tr|en güzel|чи илeмлӗ|most beautiful}}
 ==Adverbs==
-* {{test|tr|son zamanlarda|пaçӑp|recently}}
+* {{test|tr|Son zamanlarda.|Паҫӑp.|recently}}
-* {{test|tr|aniden|cacapтӑк|suddenly}}
+* {{test|tr|Aniden.|Сасаpтӑк.|suddenly}}
-* {{test|tr|eskiden|aвaл|formerly}}
+* {{test|tr|Eskiden.|Авал.|formerly}}
-* {{test|tr|her zaman|ялaн|always}}
+* {{test|tr|Her zaman.|Ялан|always}}
-* {{test|tr|devamlı olarak|пӗpмaй|continually}}
+* {{test|tr|Devamlı olarak.|Пӗpмай.|continually}}
-* {{test|tr|bu günlerde|çак кунсенче|nowadays}}
+* {{test|tr|Bu günlerde.|Ҫак кунсенче.|nowadays}}
-* {{test|tr|taraf, yan|ен|side}}
+* {{test|tr|Taraf.|Ен.|side}}
-* {{test|tr|-e doğru|пaтне(лле)|direction, towards}}
+* {{test|tr|Yan|Ен.|side}}
-* {{test|tr|içinde|ӑшӗнче|interior, inside}}
+* {{test|tr|-e doğru|патне(лле)|direction, towards}}
+* {{test|tr|Içinde|Ӑшӗнче.|interior, inside}}
-* {{test|tr|kitaplıktaki kitapın yeri|? кӗнeкe вырӑнӗ|place the book in the book case}}
+* {{test|tr|Kitaplıktaki kitapın yeri|? кӗнeкe вырӑнӗ|place the book in the book case}}
-* {{test|tr|-e rağmen|пyлин тe|although}}
-* {{test|tr|çünkü|мӗншӗн тeceн|because}}
+* {{test|tr|-e rağmen|Пyлин тe|although}}
-* {{test|tr|ne … ne|ни ... ни|neither ... nor}}
+* {{test|tr|Çünkü|мӗншӗн тесен.|because}}
-* {{test|tr|-da, -de|тaтa, -тa/-тe|too, also}}
+* {{test|tr|Ne … ne|ни ... ни|neither ... nor}}
-* {{test|tr|hem Rusça, hem Çuvaşca|выpӑcла тa, чӑвaшла тa|Both Russian, Chuvash and}}
+* {{test|tr|-da, -de|тата, -та/-тe|too, also}}
+* {{test|tr|Hem Rusça, hem Çuvaşca.|Выpӑсла та, чӑвашла та.|Both Russian and Chuvash, i rus i txuvaix}}
+==Numerals==
-Basit Zamanlı Fiiller(простые времена глаголов)
+* {{test|tr|Yirmi masa.|Ҫирӗм сӗтел.|Twenty tables}}
-образование простых времен глаголов:глагол(корень или основа)+аффикс времени или наклонения+личный аффикс
+* {{test|tr|Bir çok adam.|Нумай ҫын.|Many men}}
-Наприме:
+* {{test|tr|Beş ev.|Пилӗк пӳрт.|Five houses}}
-Ben yaparım(yap+ar+ım)
-Ben yapmalıyım(yap+malı+y+ım)
-Например:
-Yapıyor,yapacak,yapar,yaptı,yapmış,yapmalı,yapsa,yapa,yap
+* {{test|tr|Beş tane anahtar.|Пилӗк уҫӑ.|tane}}
-Haber(Bildirme)Kıpleri(глаголы изъявительного наклонения)
+* {{test|tr|Sekiz tane mendil.|Сакӑр сӑмса тутри.|tane}}
-В турецком языке пять времен изъявительного наклонения:
+* {{test|tr|Elli baş sığır.|Аллӑ пуҫ ӗне.|baş}}
-.Настоящее продолженное время
+* {{test|tr|Yüz baş koyun.|Ҫӗр пуҫ сурӑх.|baş}}
-.Прошедшее категорическое(-di)
-.Будущее категорическое
-.Настоящее-будущее
-.Прошедшее субъективное время(-miş)
+* {{test|tr|Üçte bir.|???|частица}}
-Şimdiki Zaman(Настоящее Продолженное Время)
+* {{test|tr|Yedide dört.|???|частица}}
-Eskımek
+* {{test|tr|Yüzde yirmi beş.|Ҫирӗм пилӗк процент.|частица}}
-tanımak
+* {{test|tr|Yüzde yüz.|Ҫӗр процент.|Частица}}
-okumak
-yürümek
-sevmek
-görmek
-tamiretmek
-kapatmak
-açmak
-yikamak
-temizlemek
-boyamak
-ziyaretetmek
-özlemek
-aramak
-gilmek
-hatirlamak
-unutmak
-çagirmak
-tebriketmek
-beklemek
-süpürmek
-istemek
-sulamak
+* {{test|tr|On buçuk kilometre.|Вунӑ километр ҫурӑ.|buçuk}}
+* {{test|tr|Ben evde yalnız oturuyorum.|Эпӗ килте пӗччен ларатӑп.|I am sitting alone at home.}}
-yikamak
-temizlemek
-boyamak
-ziyaretetmek
-özlemek
-aramak
-gilmek
-==Numerals==
+==Вопросы==
+* {{test|tr|Bugün bana gelecek misin?|Эсӗ паян ман пата килетӗн-и?|}}
-* {{test|tr|Bir|пĕрре, пĕр|one}}
-* {{test|tr|İki|иккĕ, икĕ, ик |two}}
-* {{test|tr|Üç|виççĕ, виçĕ, виç|three}}
-* {{test|tr|Dört|тăваттă, тăватă, тăват|four}}
-* {{test|tr|Beş|пиллĕк, пилĕк|five}}
-* {{test|tr|Altı|улттă, ултă, улт|six}}
-* {{test|tr|Yedi|çиччĕ, çичĕ, çич|seven}}
-* {{test|tr|Sekiz|саккăр, сакăр|eight}}
-* {{test|tr|Dokuz|тăххăр, тăхăр|nine}}
-* {{test|tr|On|вуннă, вун|ten}}
-* {{test|tr|Yirmi|çирĕм|twenty}}
-* {{test|tr|Otuz|вăтăр|thirty}}
-* {{test|tr|Kırk|хĕрĕх|fourty}}
-* {{test|tr|Elli|аллă, алă, ал|fifty}}
-* {{test|tr|Altmış|утмăл|sixty}}
-* {{test|tr|Yetmiş|çитмĕл|seventy}}
-* {{test|tr|Seksen|сакăрвуннă, сакăрвун|eighty}}
-* {{test|tr|Doksan|тăхăрвуннă, тăхăрвун|ninety}}
-* {{test|tr|Yüz|çĕр|hundred}}
-* {{test|tr|Bin|пин|thousand}}
+==Глаголы==
+===""to be""===
-* {{test|tr|beş tane anahtar|пилĕк уҫӑ|tane}}
-* {{test|tr|sekiz tane mendil|сакăр сӑмса тутри|tane}}
+* {{test|tr|Evdeyim.|Эпӗ килте.|I am at home}}
-* {{test|tr|elli baş sığır|???|baş}}
+* {{test|tr|Türküm.|Эпӗ турккӑ.|I am Turkish}}
-* {{test|tr|yüz baş koyun|???|baş}}
+* {{test|tr|Hazırım.|Эпӗ хатӗр.|I am ready}}
+* {{test|tr|Evde idim.|Эпӗ килтеччӗ.|I was at home}}
+* {{test|tr|Evdeydim.|Эпӗ килтеччӗ.|I was at home}}
+* {{test|tr|Türk idi.|Вӑл турккӑччӗ.|I was Turkish}}
+* {{test|tr|Türktüm.|Эпӗ турккӑччӗ.|I was Turkish}}
+* {{test|tr|Evde isem.|Эпӗ килте пулсан.|If I am at home}}
+* {{test|tr|Evdeysem.|Эпӗ килте пулсан.|If I am at home}}
+* {{test|tr|Türk ise.|Вӑл турккӑ пулсан.|If he is Turkish}}
+* {{test|tr|Türkse.|Вӑл турккӑ пулсан.|If he is Turkish}}
+* {{test|tr|Evde idiysem.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|If I was at home}}
+* {{test|tr|Evdeydimse.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|If I was at home}}
+* {{test|tr|Türk idiyse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|If he was Turkish}}
+* {{test|tr|Türktüyse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|If he was Turkish}}
+* {{test|tr|Evde imişim.|Эпӗ килте пулнӑ.|I am said to be at home}}
+* {{test|tr|Evdeymişim.|Эпӗ килте пулнӑ.|I am said to be at home}}
+* {{test|tr|Türk ümüş.|Вӑл турккӑ пулнӑ.|He is said to be Turkish}}
+* {{test|tr|Türkmüş.|Вӑл турккӑ пулнӑ.|He is said to be Turkish}}
+* {{test|tr|Evde imişsem.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|I gather that if I am at home}}
+* {{test|tr|Evdeymişsem.|Эпӗ килте пулнӑ пулсан.|I gather that if I am at home}}
+* {{test|tr|Türk imişse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|He gathers that if he is Turkish}}
+* {{test|tr|Türkmüşse.|Вӑл турккӑ пулнӑ пулсан.|He gathers that if he is Turkish}}
+====Negative====
-* {{test|tr|üçte bir|???|частица}}
-* {{test|tr|yedide dört|???|частица}}
+* {{test|tr|Evde değilim.|Эпӗ килте мар.|I am not at home}}
-* {{test|tr|yüzde yirmi beş|???|частица}}
+* {{test|tr|Evde değildim.|Эпӗ килте марччӗ.|I was not at home}}
-* {{test|tr|yüzde yüz|???|частица}}
+* {{test|tr|Evde değil idim.|Эпӗ килте марччӗ.|I was not at home}}
+* {{test|tr|Evde değilsem.|Эпӗ килте пулмасан.Эпӗ килте мар пулсан.|If I am not at home}}
+* {{test|tr|Evde değil isem.|.Эпӗ килте мар пулсан.|If I am not at home}}
+* {{test|tr|Evde değildiysem.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан.|If I was not at home}}
+* {{test|tr|Evde değildimse.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан.|If I was not at home}}
+* {{test|tr|Evde değil idiysem.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан.|If I was not at home}}
+* {{test|tr|Evde değilmişim.|Эпӗ килте пулман.|If I was said not to be at home}}
+* {{test|tr|Evde değil imişim.|Эпӗ килте пулман.|If I was said not to be at home}}
+* {{test|tr|Evde değilmişsem.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан.|I gather that if I am not at home}}
+* {{test|tr|Evde değil imişseim.|Эпӗ килте мар пулнӑ пулсан. Эпӗ килте пулман пулнӑ пулсан.|I gather that if I am not at home}}
+* {{test|tr|bugün değil, dün geldi.|Вӑл паян мар, ӗнер килчӗ.|He came yesterday, not today}}
-* {{test|tr|on buçuk kilometre|???|buçuk}}
+====Interrogative====
-==Вопросы==
-* {{test|tr|Bugün bana gelecek misin?|Эсĕ паян ман пата килетĕн-и?|}}
+* {{test|tr|Evde miyim?|Эпӗ килте-и?|Am I at home?}}
+* {{test|tr|Türk müyüm?|Эпӗ турккӑ-и?|Am I Turkish?}}
+* {{test|tr|Evde mi idim?|Эпӗ килтеччӗ-и?|Was I at home?}}
+* {{test|tr|Evde miydim?|Эпӗ килтеччӗ-и?|Was I at home?}}
+=====Negative interrogative=====
+* {{test|tr|Evde değil mi idim?|Эпӗ килте марччӗ-и?|Was I not at home?}}
+* {{test|tr|Evde değil miydim?|Эпӗ килте марччӗ-и?|Was I not at home?}}
+===""the regular verb""===
+* {{test|tr|Alıyordum.|Илеттӗм.|I was taking}}
+* {{test|tr|Almıştım.|Илсеттӗм.|I had took already (for that moment).}}
+* {{test|tr|Alıyorsam.|Эпӗ илсен.|If I am taking}}
+* {{test|tr|Alıyor idiysem.|Эпӗ илкеленӗ пулсан.|If I was taking}}
+* {{test|tr|Alıyorduysam.|Эпӗ илеттӗм пулсан.|If I was taking}}
+* {{test|tr|Alıyordumsa.|Эпӗ илеттӗм пулсан.|If I was taking}}
+* {{test|tr|Alıyormuşum.|Эпӗ илкеленӗ.|I am said to be taking}}
+* {{test|tr|Alıyor imişsem.|Эпӗ илкеленӗ пулсан.|If I am said to be taking}}
+* {{test|tr|Alıyormuşsam.|Эпӗ илкеленӗ пулсан.|If I am said to be taking}}
+====Present II====
+* {{test|tr|Gelmekteydim.|Килеттӗм.|I was coming}}
+====Future I====
+* {{test|tr|Geleceğim.|Килӗп.|I shall come}}
+* {{test|tr|Gelecek.|Килӗ.|He will come}}
+* {{test|tr|Gelecektir.|Килӗ.|He will come}}
+* {{test|tr|Gelecektim.|Килӗттӗм.|I was about to come}}
+* {{test|tr|Gelecektim.|Эпӗ килесшӗнччӗ.|I was about to come}}
+* {{test|tr|Gelecektim.|Манӑн килмеллеччӗ.|I was about to come}}
+* {{test|tr|Geleceksem.|Эпӗ килсен.|If I am about to come}}
+* {{test|tr|Gelecek idiysem.|Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан.|If I was about to come}}
+* {{test|tr|Gelecektiysem.|Эпӗ килесшӗнччӗ пулсан.|If I was about to come}}
+* {{test|tr|Gelecektimse.|Эпӗ  килесшӗнччӗ пулсан.|If I was about to come}}
+* {{test|tr|Gelecek imişim.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ.|I am said to be about to come}}
+* {{test|tr|Gelecekmişim.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ.|I am said to be about to come}}
+* {{test|tr|Gelecek imişsem.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан.|If I am said to be about to come}}
+* {{test|tr|Gelecekmişsem.|Эпӗ килесшӗн пулнӑ пулсан.|If I am said to be about to come}}
+====Future II====
+* {{test|tr|Kör olası.|...|May he become blind}}
+====Aorist/Geniş zaman====
+* {{test|tr|Yarın gelirım.|Ыран килетӗп.|I shall come tomorrow}}
+* {{test|tr|Esma girer, oturur.|Эсма кӗрет, ларать.|Esma enters, sits}}
+* {{test|tr|Olur mu?|Юрать-и?|Is it all right? (lit. 'does it happen?')}}
+* {{test|tr|Olur.|Юрать.|All right}}
+* {{test|tr|Olmaz.|Юрамасть.|Certainly not}}
+* {{test|tr|Başka memleketlerde kazara ölürler; biz kazara yaşıyoruz.|...|In other countries they die by accident; we live by accident}}
+* {{test|tr|Gelirdim.|Килӗттӗм.|I used to come}}
+* {{test|tr|Gelirsem.|Эпӗ килсен.|If I come}}
+* {{test|tr|Gelir idiysem.|Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан.|If I used to come}}
+* {{test|tr|Gelirdiysem.|Эпӗ килнӗ пулнӑ пулсан.|If I used to come}}
+* {{test|tr|Gelirmişim.|Эпӗ килсеччӗ.|I was said to come}}
+* {{test|tr|Gelir imişsem.|...|If I was said to come}}
+* {{test|tr|Gelirmişsem.|...|If I was said to come}}
+====Miş-past====
+* {{test|tr|Kar yağmiş.|Юр ҫунӑ.|Snow has fallen}}
+* {{test|tr|Gelmiştir.|Вӑл килнӗ.|He came, has come}}
+* {{test|tr|Şehre saat 10'da varmiştik, bürosuna saat 3'te gittik.|Эпир хулана 10 сехетре ҫитнӗччӗ, офисне 3 сехетре кайрӑмӑр.|We [had] arrived in the city at 10 and went to his office at 3}}
+* {{test|tr|Gelmişim.|Эпӗ килнӗ.|I gather that I have come}}
+* {{test|tr|Gelmiştir.|Вӑл килнӗ.|He came, has come}}
+* {{test|tr|Gelmiştim.|Эпӗ килнӗччӗ.|I had come}}
+* {{test|tr|Gelmişsem.|Эпӗ килнӗ пулсан.|If I have come}}
+* {{test|tr|Gelmiş idiysem.|Эпӗ килсен.|If I had come}}
+* {{test|tr|Gelmiş imişim.|...|I was said to have come}}
+* {{test|tr|Gelmişmişim.|...|I was said to have come}}
+* {{test|tr|Gelmiş imişsem.|...|If I was said to have come}}
+====Necessitative====
+* {{test|tr|Gelmeliyim.|Манӑн килмелле.|I ought to come}}
+* {{test|tr|Gelmeli idim.|Манӑн килмеллеччӗ.|I had to come}}
+* {{test|tr|Gelmeliydim.|Манӑн килмеллеччӗ.|I had to come}}
+* {{test|tr|Gelmeliymişim.|Манӑн килмелле пулнӑ.|They said I ought to come}}
+* {{test|tr|Gelmem gerekirse.|Манӑн килмелле пулсан.|If I ought to come (lit. 'if my-coming is necessary')}}
+* {{test|tr|Gelmemiz gerektiyse.|Пирӗн килмелле пулсан.|If we had to come (lit. 'if our-coming was necessary')}}
+* {{test|tr|Gelmesi gerekecek.|Унӑн килмелле пулать.|He will have to come (lit. 'his-coming will-be-necessary')}}
+====Di-past====
+* {{test|tr|Geldim.|Килтӗм.|I came, have come}}
+* {{test|tr|Geldiydim.|Килеттӗм.|I had come}}
+* {{test|tr|Geldiysem.|...|If I came, have come}}
+* {{test|tr|Geldimse.|...|If I came, have come}}
+* {{test|tr|Geldi idiysem.|...|If had come}}
+* {{test|tr|Geldi idimse.|...|If had come}}
+;Unused/dialectal
+* {{test|tr|Geldimdi.|Килеттӗм.|I had come}}
+====Conditional====
+* {{test|tr|Gelsem.|...|If I were to come}}
+* {{test|tr|Gelseydim.|...|If only I had come}}
+* {{test|tr|Gelseymişim.|...|They say that if I were to come}}
+* {{test|tr|Gelse imişim.|...|They say that if I were to come}}
+====Subjunctive/Optative====
+* {{test|tr|Geleyim.|Килӗп.|I should come}}
+* {{test|tr|Yarın geleyim.|Ыран килӗп.|I'll come tomorow}}
+* {{test|tr|Babam dede ki, yarın bize gelesiniz.|Атте ыран эсир пирӗн пата килессине каларӗ.|My father said that you-should-come to us tomorrow}}
+* {{test|tr|Eve mi ola?|...|Might he be at home?}}
+* {{test|tr|Geleydim.|...|Would that I had come}}
+* {{test|tr|Bileydim buraya kadar gelmezdim.|Пӗлнӗ пулнӑ пулсан ҫакӑнта ҫити килмӗттӗм.|Had I know, I would not have come this so far}}
+* {{test|tr|Geleymişim.|...|~Gelseymişim}}
+====Imperative====
+* {{test|tr|Gel!|Кил!|Come!}}
+* {{test|tr|Onun gizli fikirlerini halk ne bilsindi?|Унӑн вӑрттӑн шухӑшӗсене халӑх ӑҫтан пӗлтӗр?|How should the common people know his secret thoughts?}}
+* {{test|tr|Bu yazıya Bakan kızmasın da, kim kızsındı?|Ҫак статья ҫине министр та ҫиленмесен кам ҫилентӗр?|Who should have been angry at this article, if not the Minister?}}
+====-dir====
+* {{test|tr|Şairim.|Эпӗ поэт.|I am a poet}}
+* {{test|tr|Şairimdir.|Эпӗ поэт.|I am surely a poet}}
+* {{test|tr|Biliyorsunuzdur.|Пӗлетӗр.|You surely know}}
+* {{test|tr|Okumuşsunuz.|Эсир вуланӑ.|You have read, I gather}}
+* {{test|tr|Okumuşsunuzdur.|...|You are bound to have read}}
+* {{test|tr|Ona bir mektup yazmışım.|Эпӗ ӑна ҫыру ҫырнӑ.|I have written him a letter}}
+* {{test|tr|Ona bir mektup yazmışımdır.|...|I have written him a letter}}
+* {{test|tr|Arkadaşım beni bekliyor.|Мана тусӑм кӗтет.|My friend is waiting for me}}
+* {{test|tr|Arkadaşım beni bekliyormuş.|Мана тусӑм кӗтнӗ.|My friend is waiting for me}}
+* {{test|tr|Arkadaşım beni bekliyordur.|Мана тусӑм кӗтет.|My friend is waiting for me}}
+====Negative====
+* {{test|tr|Almıyordum.|Илместӗмччӗ.|I was not taking}}
+* {{test|tr|Almıyorsam.|Эпӗ илмесен.|If I am not taking}}
+* {{test|tr|Almıyor idiysem.|Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан.|If I was not  taking}}
+* {{test|tr|Almıyorduysam.|Эпӗ илкелемен пулнӑ пулсан.|If I was not taking}}
+* {{test|tr|Almıyordumsa.|...|If I was not taking}}
+* {{test|tr|Almıyormuşum.|...|I am said to be taking}}
+* {{test|tr|Almıyor imişsem.|...|If I am said to be taking}}
+* {{test|tr|Almıyormuşsam.|...|If I am said to be taking}}
+* {{test|tr|Almakta değilim.|....|I am not taking}}
+* {{test|tr|Almakta değildim.|....|I was not coming}}
+=====Future I=====
+* {{test|tr|Gelmiyecek.|Вӑл килмӗ.|He will not come}}
+* {{test|tr|Gelmiyecek.|Вӑл килмест.|He will not come}}
+=====Future II=====
+* {{test|tr|Olmyıası.|...|May he not become}}
+=====Aorist/Geniş zaman=====
+* {{test|tr|Gelmem.|Килместӗп.|I do not come}}
+* {{test|tr|Gelmezdim.|Килмӗттӗм.|I used not to come}}
+=====Miş-past=====
+* {{test|tr|Gelmemişim.|Эпӗ килмен.|I gather that I have not come}}
+* {{test|tr|Gelmemiş imişim.|Эпӗ килмен.|I am said not to have come}}
+=====Necessitative=====
+* {{test|tr|Gelmemeliyim.|Манӑн килмелле мар.|I ought not to come}}
+* {{test|tr|Gelmemeli idim.|Манӑн килмелле марччӗ.|I had not to come}}
+* {{test|tr|Gelmemeliydim.|Манӑн килмелле марччӗ.|I had not to come}}
+* {{test|tr|Gelmemeliymişim.|Манӑн килмелле пулман.|They said I ought not to come}}
+=====Di-past=====
+=====Conditional=====
+* {{test|tr|Gelmesem.|Эпе килмесен.|If I were not to come}}
+* {{test|tr|Gelmeseydim.|Эпӗ килмен пулнӑ пулсан.|If only I had not come - FIXME}}
+* {{test|tr|Gelmeseymişim.|Эпӗ килмен пулнӑ пулсан.|They say that if I were not to come - FIXME}}
+=====Imperative=====
+* {{test|tr|Gelme!|Ан кил!|Don't come!}}
+====Interrogative====
+* {{test|tr|Alıyor muydum?|Илеттем-и?|Was I taking?}}
+* {{test|tr|Alıyor muymuşum?|Эпӗ илкеленӗ-и?|Was I said to be taking?}}
+=====Future I=====
+* {{test|tr|Gelecek miyim?|Килӗп-и?|Am I about to come?}}
+* {{test|tr|Gelecek miydim?|Килеттӗм-и?|Was I about to come?}}
+=====Aorist/Geniş zaman=====
+* {{test|tr|Gelir miyim?|Кӗретӗп-и?|Do I come?}}
+* {{test|tr|Gelir miydim?|Кӗрӗттӗм-и?|Used I to come}}
+=====Miş-past=====
+* {{test|tr|Gelmiş miydik?|Эпир килнӗччӗ-и?|Had we come?}}
+* {{test|tr|Gelmemiş imişler mi?|...|Are they said to have come}}
+=====Necessitative=====
+* {{test|tr|Gelmeli miydiniz?|Сирӗн килмеллечӗ-и?|Should he come?}}
+* {{test|tr|Gelmeli idim?|Манӑн килмеллеччӗ-и?|Should I had to come?}}
+=====Di-past=====
+* {{test|tr|Geldim mi?|Килтӗм-и?|Did I come?}}
+* {{test|tr|Geldi miydim?|...|Had I come?}}
+* {{test|tr|Geldim miydi?|...|Had I come?}}
+=====Conditional=====
+* {{test|tr|Gele mi?|...|"If he were to come!" do you say?}}
+* {{test|tr|Gelse miymişim.|...|Are they saying of me "if only he would come!"?}}
+* {{test|tr|Gelsem miymişi.|...|Are they saying of me "if only he would come!"?}}
+=====Subjunctive/Optative=====
+* {{test|tr|Geleyim mi?|Килес-и?|Should I come?}}
+=====Imperative=====
+=====Interrogative negative=====
+* {{test|tr|Almıyor muyum?|....|Am I not taking?}}
+* {{test|tr|Almıyor muydum?|....|Was I not taking?}}
+* {{test|tr|Almıyor muymuşum?|....|Was I said not to be taking?}}
+======Future I======
+* {{test|tr|Gelmiyecek miyim?|....|Am I not about to come?}}
+* {{test|tr|Gelmiyecek miymişim?|....|Am I said not to be about to come?}}
+======Aorist/Geniş zaman======
+* {{test|tr|Gelmez miyim?|...|Do I not come?}}
+======Miş-past======
+* {{test|tr|Gelmemiş miydik?|...|Had we not come?}}
+======Necessitative======
+* {{test|tr|Gelmemeli miydik?|...|Should we not have come?}}
+======Di-past======
+* {{test|tr|Gelmedim mi?|...|Did I not come?}}
+* {{test|tr|Gelmedi miydim?|...|Had I not come?}}
+* {{test|tr|Gelmedim miydi?|...|Had I not come?}}
+======Conditional======
+* {{test|tr|Gelmese miymişim.|...|Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?}}
+* {{test|tr|Gelmesem miymişi.|...|Are they saying of me "if only he wouldn't come!"?}}
+======Subjunctive/Optative======
+* {{test|tr|Gelmiyeyim mi?|Килес мар-и?|Should I not come?}}
+===деепричастия===
+* {{test|tr|İşimizi bitirip sinemaya gittik.|Ӗҫӗмӗрсене пӗтерсе кинона кайрӑмӑр.|Закончив свою работу, мы пошли в кино.}}
+* {{test|tr|Otobüse binerek eve gittim.|Автобус ҫине ларса киле кайрӑм.|Сев в автобус, я поехал домой.}}
+* {{test|tr|Ali çalışırken konuşmaz.|Али ҫинӗ чух калаҫмасть.|Али не разговаривает во время работы.}}
+* {{test|tr|Buraya gelirken bir şey gördün mü?|Кунта килнӗ чух мӗн те пулин куртӑн-и?|Ты что-нибудь заметил, когда шёл сюда?}}
+* {{test|tr|Ali bahçede oynadığı zaman kardeşi evde derslere ҫalışıyor.|Али садра вылянӑ вӑхӑтра унӑн шӑллӗ пӳртре урокӗсене тӑвать.|Когда Али играет в саду, его брат готовит дома уроки.}}
+* {{test|tr|Sabah olunca yola çıktık.|Каҫ пулсассӑн ҫула тухрӑмӑр.|Мы пустились в путь, как только настало утро.}}
+* {{test|tr|Gece olmayınca yıldız görünmez.|Каҫ пулмасӑр ҫӑлтар курӑнмасть.|Пока не настанет ночь, звезд не видно.}}
+* {{test|tr|Elmasını elinde tutamayınca çocuk bağırdı.|Пан улмине аллинче тытаймасӑр ача кӑшкӑрса ячӗ.|Не сумев удержать в руках яблоко, ребенок закричал.}}
+* {{test|tr|Çocuk derse geldiği halde hazır değildi.|Ача урока килнӗ пулсан та хатӗр марччӗ.|Хоть и ребенок пришел на урок, он не был готов.}}
+* {{test|tr|Orta okulu bitirdikten sonra enstitüye gireceğim.|Вӑтам шкула пӗтернӗ хыҫҫӑн института вӗренме кӗретӗп.|По окончании средней школы я поступлю в институт.}}
+* {{test|tr|Eve girmeden önce mağazaya gittim.|Киле кӗриччен малтан лавккана кайса килтӗм.|Я сходила в магазин перед тем, как зашла домой.}}
+* {{test|tr|Öğretmen anlattıkça merakımız atıyordu.|Вӗрентекен вуланӑҫемӗн кӑсӑклӑх ӳссе пыратчӗ.|чем больше объяснял преподаватель, тем больше возрастал интерес.}}
+* {{test|tr|Annem telefon etmedikçe evden çıkmam.|Анне шӑнкӑравламасӑр килтен тухмастӑп.|Я не выйду из дома, пока не позвонит мать.}}
+* {{test|tr|Bir şey söylemeden gitti.|Нимӗн каламасӑр кайрӗ.|Он ушёл ничего не сказав. }}
+* {{test|tr|Ayşe hastalanalı tam bir sene olmuştu.|Айше чирленӗренпе пӗр ҫул иртрӗ.| С тех пор, как заболела Айше, прошел уже год.}}
+* {{test|tr|Ben Moskovadan geldikten beri bir ay geçti.|Эпӗ Мускавран килнӗренпе пӗр уйӑх иртрӗ.|Прошел месяц с тех пор, как я вернулась из Москвы.}}
+* {{test|tr|Babası evden çıkar çıkmaz kızı ağlamaya başladı.|Ашшӗ килтен тухнӑ тухман хӗрӗ йӗме пуҫларӗ.|Девочка заплакала, как только её отец вышел из дома.}}
 ==Syntax==
-* {{test|tr|onun karısı gevşemesine izin vermedi|şavah jaman arămĕ|Then his wife did not let him loose.}}
+===Postpositions===
-* {{test|tr|O çok çalışıyor, ama hala güzel yazamıyor|văl pitĕ tărăsat, anchah ilemlĕ şyrajmast-ha|He tries very hard, but still cannot write nicely.}}
+====için  - валли (для, ради)====
-* {{test|tr|Biz, gençler, bilimi çok iyi öğrenmeliyiz|epir, şamrăksem, naukăna şavărsa ilmelleh|We, youth, must master science.}}
+И в чувашском и в турецком яз. управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.
-* {{test|tr|Bu John'un kitabı|Ку Иванӑн кĕнеки. |This book is John‘s.}}
+* {{test|tr|Bu kitabı senin için aldım.|Ку кĕнекене эпĕ сан валли илтĕм.|Я купил эту книгу для тебя.- gen + валли}}
-* {{test|tr|Peter'in kitabını aldım, seninkisini değil|epĕ Petĕrĕn kĕnekine iltĕm, sanănne mar|I took Peter‘s book, not yours}}
+* {{test|tr|Cevdet birkaç dolar için 12 saat çalıştı.|Джевдет темиçе доллар валли 12 сехет ĕçлерĕ.|Другая возможность: Джевдет темиçе долларшăн 12 сехет ĕçлерĕ. За несколько долларов Джевдет проработал 12 часов. - nom + валли. Здесь больше был бы уместен вариант долларшăн.}}
-* {{test|tr|Müzikle ilgileniyorum|Эпĕ музыкăпа интересленетĕп.|I am interested in music}}
-* {{test|tr|Akşam gel|(Эсĕ) каçпа кил.|Come in the evening}}
+====için - пирки (из-за)====
-* {{test|tr|Takım liderini bir ödülle ödüllendirdiler.|brigadira premi pachĕş|They awarded a prize to the teamleader}}
+И в чувашском, и в турецком яз. с управляет основным падежом имен и родительным пад. личных местоимений. Также можно перевести через послелог пула (смысл не поменяется).
-* {{test|tr|John kitaplar okur|Ivan kĕneke vulat|John reads books}}
+* {{test|tr|Yağmur için sokağa çıkamadım.|Çумăр пирки урама тухаймарăм.|Из-за дождя я не смогла выйти на улицу.}}
-* {{test|tr|Küçük bir sığır topluluğu vardı|temĕn chuhlĕ vak vyljăh pulnă|There was such a number of small cattle.}}///////////////
-* {{test|tr|Bir başka gün, damadını avlaması için gönderdi|tepĕr kun kalleh kajăka jană kĕrüne|Another day he sent his son-in-law to hunt game.}}
+====için - пула (из-за)====
-* {{test|tr|Ertesi akşam, onun eşi uzandı ve uyumadan seyretti|arămĕ tepĕr kaş şyvarmasăr syhlasa vyrtnă|His wife the next evening lay and watched without sleeping.}}
+<u>Послелог için в сочетании с именем действия на –mak(-mek) (инфинитив)</u> служит для передачи обстоятельства цели. На чувашский яз. послелог никак не переводится, выражается только конструкцией инфинитива.
-* {{test|tr|Baltasını otların üzerine koydu|ulăm şine purttăne hună|He placed his axe on the hay.}}
+* {{test|tr|Aziz’i görmek için geldik.|Азиза курма килтĕмĕр.|Мы пришли, чтобы увидеть Азиза.}}
-* {{test|tr|Biz, bir çok yeni bitkiler ve fabrikalar inşa ediyoruz|epir numaj şĕnĕ zavodsem, fabriksem tăvatpăr|We are building many new factories and plants.}}
-* {{test|tr|John'un kitabı masanın üzerinde|Ivan kĕneki parta şincheh|John‘s book is on the desk}}
+====beri - вара (с)====
-* {{test|tr|John enstitüde çalışmaya başladı|Ivan vĕrenme Instituta kĕnĕ|John began to study at the Institute}}
+И в тур.  и в чув. яз. управляет исходным падежом.
-* {{test|tr|Öğretmen kompozisyonları öğrencilerden topladı|uchitel achasenchen sochineni puştarchĕ|The teacher collected the compositions from the students.}}
+* {{test|tr|Sabahtan beri oynuyorduk.|Иртен вара выляттăмăр.|Мы играли с утра.}}
-* {{test|tr|Vapur ile vardım|epĕ părahutpa kiltĕm|I arrived on the steamer}}
+'''Compte: matèria de discussió'''
-* {{test|tr|Öğrencilerin dışarıya çıkmaya devam ettiğini biliyorum|achasem ekskursije kajnine epĕ pĕletĕp|I know the children went on the outing}}
+* {{test|tr|Çoktan beri.|Нумайранпа.| -tan beri > -ранпа}}
-* {{test|tr|GÜneş battığında, işimizi bitirmiştik|hĕvel ansan, epir ĕşĕ pĕtertĕmĕr|When the sun went down, we finished work.}}
+Также конструкцию –dan beri на чувашский можно перевести через деепричастие –нăранпа(-нĕренпе). Иртенпе выляттăмăр. (смысл остается тем же). Ne zamandan beri buradasın? – Хăçантан вара эсĕ кунта? Либо хăçантанпа эсĕ кунта?
+====gibi - пек, евĕр, евĕрлĕ (как, будто, словно)====
+И в том, и в другом языке управляет падежом nom. имен и падежом gen. личных местоимений.
+* {{test|tr|Buz gibi soğuk.|Пăр пек сивĕ.|Холдный как лёд. - nom}}
+* {{test|tr|Onun gibi yap.|Ун пек ту.|Делай, как он. - gen}}
+====kadar====
+Послелог kadar имеет несколько значений и в зависимости от этого может по-разному переводится на чувашский язык.<br />
+(Ч)ЧЕН: Указывает на определенный промежуток времени и здесь он управляет дательным падежом.
+* {{test|tr|Onu akşama kadar bekledik.|Ăна каçчен кĕтрĕмĕр.|Мы ждали его ДО вечера.}}
+чухлĕ
+* {{test|tr|Onun kadar yap.|Ун чухлĕ ту.|Сделай столько, сколько сделает (сдедал) он. - gen}}
+* {{test|tr|Lena kadar yap.|Лена чухлĕ ту.|nom}}
+Здесь немного затруднительно перевести на чувашский через послелог. Можно перевести только с помощью существительного пысăкăш (размером).
+* {{test|tr|Elma kadar bir şey.|Пан улми пысăкăш пĕр япала.|Размером с яблоко.}}
+num n kadar
+num + (adj +) n + kadar = num + (adj +) n + яхăн
+* {{test|tr|Beş kilo kadar.|Пилĕк кило яхăн.|Около 5 килограмм. - И в чувашском и в турецком управляет основным и дательным падежом.}}
+====göre - кура (по, судя по, согласно, смотря по)====
+В обоих языках управляет дательным падежом.
+* {{test|tr|Onun fikrine göre...|Унăн шухăшне кура...|По его мнению...}}
+* {{test|tr|Havasına göre.|Çанталăка кура.|Смотря по погоде, смотря по тому, какая будет погода.}}
+* {{test|tr|Yorganına göre ayağını uzat.|Тÿшеккÿне кура уруна тăс.|(Пословица) – По одёжке протягивай ножки.}}
+====doğru - патне (к, по направлению к…)====
+В турецком яз. он управляет дательным падежом, а в чувашском – основным.
+* {{test|tr|Köprüye doğru gidiyoruz.|Кĕпер патне каятпăр.|Мы идем к мосту.}}
+====başka - пуçне (кроме)====
+* {{test|tr|Benden başka|мансăр пуçне|кроме меня.}}
+===Изафет===
+* {{test|tr|Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.|Армян Советлӑ Социализмла Республики.}}
+* {{test|tr|Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti.|Российӑ Советлӑ Федератциллӗ Социализмла Республики.}}
+* {{test|tr|Çuvaşistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.|Чăваш Автономлă Совет Социаллă Республики.}}
+===Subordinate clauses===
+===Other===
+* {{test|tr|Ben sadece bunu söylemek isterdim.|Эпӗ ҫакна кӑна каласшӑнччӗ.}}
+* {{test|tr|Ben çocuk iken öğrenmeye çok seviyordum.|Эпӗ ача чухне вĕренме питĕ юрататтам.}}
+* {{test|tr|Ben orada iken yağmur yağmaya başladı.|Эпӗ унта чухне ҫумӑр ҫума пуҫларĕ.}}
+* {{test|tr|Sen hastanedeyken ben Moskovaya gidip geldim.|Эсӗ больницӑра чухне эпĕ Мускава кайса килтĕм.}}
+* {{test|tr|Anna müdürken okulda çocuk çoktu.|Анна директор чухне шкулта ача нумайччӗ.}}
+* {{test|tr|Hava sıcakken biz her zaman Volga yanına gidiyorduk.|Ҫанталӑк шăрăх чухне эпир ялан Атăл хӗррине каяттăмăр.}}
+* {{test|tr|Ben köydeyken anneme çok yardım ettim.|Эпӗ ялта чухне аннеме нумай пулӑшрăм.}}
 [[Category:Chuvash and Turkish]]

Difference between revisions of "Chuvash and Turkish/Pending tests"

Latest revision as of 15:00, 20 August 2012

Contents

Существительное[edit]

Падежи[edit]

Инемительный[edit]

Родительный[edit]

Пару падеж[edit]

Местный[edit]

Исходный[edit]

Творительный[edit]

Аллатив[edit]

Прпичинно-целевой[edit]

Лишительный[edit]

Pronouns[edit]

Personal[edit]

Interrogatives[edit]

Принадлежность[edit]

Demonstratives[edit]

Прилагательные[edit]

Comparatives[edit]

Superlatives[edit]

Adverbs[edit]

Numerals[edit]

Вопросы[edit]

Глаголы[edit]

""to be""[edit]

Negative[edit]

Interrogative[edit]

Negative interrogative[edit]

""the regular verb""[edit]

Present II[edit]

Future I[edit]

Future II[edit]

Aorist/Geniş zaman[edit]

Miş-past[edit]

Necessitative[edit]

Di-past[edit]

Conditional[edit]

Subjunctive/Optative[edit]

Imperative[edit]

-dir[edit]

Negative[edit]

Future I[edit]

Future II[edit]

Aorist/Geniş zaman[edit]

Miş-past[edit]

Necessitative[edit]

Di-past[edit]

Conditional[edit]

Imperative[edit]

Interrogative[edit]

Future I[edit]

Aorist/Geniş zaman[edit]

Miş-past[edit]

Necessitative[edit]

Di-past[edit]

Conditional[edit]

Subjunctive/Optative[edit]

Imperative[edit]

Interrogative negative[edit]

Future I[edit]

Aorist/Geniş zaman[edit]

Miş-past[edit]

Necessitative[edit]

Di-past[edit]

Conditional[edit]

Subjunctive/Optative[edit]

деепричастия[edit]

Syntax[edit]

Postpositions[edit]

için - валли (для, ради)[edit]

için - пирки (из-за)[edit]

için - пула (из-за)[edit]

beri - вара (с)[edit]

gibi - пек, евĕр, евĕрлĕ (как, будто, словно)[edit]

kadar[edit]

göre - кура (по, судя по, согласно, смотря по)[edit]

doğru - патне (к, по направлению к…)[edit]

başka - пуçне (кроме)[edit]