Difference between revisions of "Tuvan grammar"

From Apertium
Jump to navigation Jump to search
 
(18 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:




==Verbs==

===Morphemes===


{|class=wikitable
{|class=wikitable
! Morpheme !! Type !! Tag !! Continuation !! Example !! Notes
! Morpheme !! Type !! Tag !! Continuation !! Example !! Notes
|-
|-
| -GAн || Finite || {{tag|past}} || V-PERS-S1 || Ол кино көрген мен. ||
| -GAн- || Finite || {{tag|past}} || V-PERS-S1 || Ол кино көрген мен. ||
|-
|-
| -GAн || Verbal adjective || {{tag|gpr_past}} || # || Эң дүрген маңнаан кижи. ||
| -GAн- || Verbal adjective || {{tag|gpr_past}} || POSS || Эң дүрген маңнаан кижи.<br/>Мээң белекке бергеним ышкаш аржыылдыр. || Only takes possessive suffixes.
⚫
|-
| -GAн- || Verbal adjective || {{tag|gpr_past><subst}} || SUBST || Мээң белекке бергеним ышкаш аржыылдыр. ||
|-
|-
| -GAн- || Verbal noun || {{tag|ger_past}} || SUBST || Силер мээң чугаалап турганымдан аңгы кылганыңарда, айыыл болду. ||
| -GAн- || Verbal noun || {{tag|ger_past}} || SUBST || Силер мээң чугаалап турганымдан аңгы кылганыңарда, айыыл болду. ||
|-
|-
| -DI || Finite || {{tag|ifi}} || V-PERS-S2 || Ол кино көрдүм. ||
| -DI- || Finite || {{tag|ifi}} || V-PERS-S2 || Ол кино көрдүм. ||
⚫
|-
| -Aр-<br/>-Iр- || Finite || {{tag|aor}} || V-PERS-S1 || Бо улус мени билир. ||
|-
| -Aр-<br/>-Iр- || Verbal adjective || {{tag|gpr_aor}} || POSS || Билирим черлер көстүп келгилээн. || Only takes possessive
|-
| -Aр-<br/>-Iр- || Verbal noun || {{tag|ger_aor}} || SUBST || Мен тыва хүреш-биле сургуул кылбастай бээримге ачам хомудаан. ||
|-
|-
|}
|}

===Morphotactics===

{|class=wikitable
! Tag !! Sequence !! Continuation !! Example
|-
|-
| {{tag|v><TD><past}} ||<code>stem -GAн || V-PERS-S1 </code>|| көрген
|-
| {{tag|v><TD><gpr_past}} ||<code>stem -GAн || POSS </code>|| көрген
|-
| {{tag|v><TD><ger_past}} ||<code>stem -GAн || SUBST </code>|| көргени
|-
| {{tag|v><TD><ifi}} ||<code>stem -DI || V-PERS-S2 </code>|| көрдүм
|-
| {{tag|v><TD><aor}} ||<code>stem -Aр || V-PERS-S1 </code>|| көөр
|-
| {{tag|v><TD><gpr_aor}} ||<code>stem -Aр || POSS </code>|| көөр
|-
| {{tag|v><TD><ger_aor}} ||<code>stem -Aр || SUBST </code>|| көөрге
|-
| {{tag|v><TD><neg><past}} ||<code>stem -BA -GAн || V-PERS-S1 </code>|| көрбээн
|-
| {{tag|v><TD><neg><gpr_past}}||<code>stem -BA -GAн || POSS </code>|| көрбээн
|-
| {{tag|v><TD><neg><ger_past}}||<code>stem -BA -GAн || SUBST </code>|| көрбээним
|-
| {{tag|v><TD><neg><ifi}}||<code>stem -BA -DI || V-PERS-S2 </code>|| көрбедим
|-
| {{tag|v><TD><neg><aor}} ||<code>stem -BAс || V-PERS-S1 </code>|| көрбес
|-
| {{tag|v><TD><neg><gpr_aor}} ||<code>stem -BAс || POSS </code>|| көрбес
|-
|{{tag|v><TD><neg><ger_aor}} ||<code>stem -BAс || SUBST </code>|| көрбестерниң
|-
| {{tag|v><TD><iter><past}} ||<code>stem -KIлA -GAн || V-PERS-S1 </code>|| көргүлээннер
|-
| {{tag|v><TD><iter><gpr_past}} ||<code>stem -KIлA -GAн || POSS </code>|| көргүлээн
|-
| {{tag|v><TD><iter><ger_past}} ||<code>stem -KIлA -GAн || SUBST </code>|| көргүлээннер
|-
| {{tag|v><TD><iter><ifi}} ||<code>stem -KIлA -DI || V-PERS-S2 </code>|| көргүледим
|-
| ||<code>stem -KIлA -BA -GAн || V-PERS-S1 </code>||
|-
| ||<code>stem -KIлA -BA -GAн || POSS </code>||
|-
| ||<code>stem -KIлA -BA -GAн || SUBST </code>||
|-
| ||<code>stem -KIлA -BA -DI || V-PERS-S2 </code>||
|-
|-
| {{tag|v><TD><iter><aor}} ||<code>stem -KIлA -Aр || V-PERS-S1 </code>|| көргүлээр
|-
| {{tag|v><TD><iter><gpr_aor}}||<code>stem -KIлA -Aр || POSS </code>|| көргүлээр
|-
| {{tag|v><TD><iter><ger_aor}}||<code>stem -KIлA -Aр|| SUBST </code>|| көргүлээр
|-
| ||<code>stem -KIлA -BAс || V-PERS-S1 </code>||
|-
| ||<code>stem -KIлA -BAс|| POSS </code>||
|-
| ||<code>stem -KIлA -BAс || SUBST </code>||
|-
|}

=== Evid ===

{E}д{I}р - aor.evid
{I}пт{I}р - ifi.evid
{I}/{A}рд{I}р - fut.evid ?
{g}{A}нд{I}р - past.evid

=== Pfv ===

pfv.imp - {i}в{I}т(>{I}ң{A}р) - биживитиңер
pfv.past - {i}пт>{g}{A}н - каапкан
pfv.aor - {i}пт>{A}р - ырлаптар
pfv.gna_past - {i}пт>{g}{A}ш - каапкаш
pfv.ifi - {i}пт>{D}{I} - көрүптү, чоруптувус
pfv.prc - {i}пт>{i}п - садыптып

[[Category:Tuvan]]

Latest revision as of 14:42, 23 May 2015


Verbs[edit]

Morphemes[edit]

Morpheme Type Tag Continuation Example Notes
-GAн- Finite <past> V-PERS-S1 Ол кино көрген мен.
-GAн- Verbal adjective <gpr_past> POSS Эң дүрген маңнаан кижи.
Мээң белекке бергеним ышкаш аржыылдыр.		 Only takes possessive suffixes.
-GAн- Verbal noun <ger_past> SUBST Силер мээң чугаалап турганымдан аңгы кылганыңарда, айыыл болду.
-DI- Finite <ifi> V-PERS-S2 Ол кино көрдүм.
-Aр-
-Iр-		 Finite <aor> V-PERS-S1 Бо улус мени билир.
-Aр-
-Iр-		 Verbal adjective <gpr_aor> POSS Билирим черлер көстүп келгилээн. Only takes possessive
-Aр-
-Iр-		 Verbal noun <ger_aor> SUBST Мен тыва хүреш-биле сургуул кылбастай бээримге ачам хомудаан.

Morphotactics[edit]

Tag Sequence Continuation Example
<v><past> stem -GAн V-PERS-S1 көрген
<v><gpr_past> stem -GAн POSS көрген
<v><ger_past> stem -GAн SUBST көргени
<v><ifi> stem -DI V-PERS-S2 көрдүм
<v><aor> stem -Aр V-PERS-S1 көөр
<v><gpr_aor> stem -Aр POSS көөр
<v><ger_aor> stem -Aр SUBST көөрге
<v><neg><past> stem -BA -GAн V-PERS-S1 көрбээн
<v><neg><gpr_past> stem -BA -GAн POSS көрбээн
<v><neg><ger_past> stem -BA -GAн SUBST көрбээним
<v><neg><ifi> stem -BA -DI V-PERS-S2 көрбедим
<v><neg><aor> stem -BAс V-PERS-S1 көрбес
<v><neg><gpr_aor> stem -BAс POSS көрбес
<v><neg><ger_aor> stem -BAс SUBST көрбестерниң
<v><iter><past> stem -KIлA -GAн V-PERS-S1 көргүлээннер
<v><iter><gpr_past> stem -KIлA -GAн POSS көргүлээн
<v><iter><ger_past> stem -KIлA -GAн SUBST көргүлээннер
<v><iter><ifi> stem -KIлA -DI V-PERS-S2 көргүледим
stem -KIлA -BA -GAн V-PERS-S1
stem -KIлA -BA -GAн POSS
stem -KIлA -BA -GAн SUBST
stem -KIлA -BA -DI V-PERS-S2
<v><iter><aor> stem -KIлA -Aр V-PERS-S1 көргүлээр
<v><iter><gpr_aor> stem -KIлA -Aр POSS көргүлээр
<v><iter><ger_aor> stem -KIлA -Aр SUBST көргүлээр
stem -KIлA -BAс V-PERS-S1
stem -KIлA -BAс POSS
stem -KIлA -BAс SUBST

Evid[edit]

 {E}д{I}р - aor.evid
 {I}пт{I}р - ifi.evid
 {I}/{A}рд{I}р - fut.evid ?
 {g}{A}нд{I}р - past.evid

Pfv[edit]

pfv.imp - {i}в{I}т(>{I}ң{A}р) - биживитиңер
pfv.past - {i}пт>{g}{A}н - каапкан
pfv.aor - {i}пт>{A}р - ырлаптар
pfv.gna_past - {i}пт>{g}{A}ш - каапкаш
pfv.ifi - {i}пт>{D}{I} - көрүптү, чоруптувус
pfv.prc - {i}пт>{i}п - садыптып
Retrieved from "https://wiki.apertium.org/w/index.php?title=Tuvan_grammar&oldid=53682"