Vortlisto traduku.net

Pri la listo

From: Mike Leon <esperantonz@gmail.com>
Date: 2008/8/21
Subject: Re: [traduku_net] Helpi al la Apertium-projekto?
To: jacob.nordfalk@gmail.com

Bonan tagon Jacob.

Laboro pri la projekto 'traduku.net' estas dividita inter mi (en
Nov-Zelando) kaj d-ro Aaron Irvine (Norda Irlando). Mi kompilas la
vortprovizon kaj Aaron respondecas pri ĉio alia.

Mi komencis kompili la dosieron, kiu fariĝos la vortprovizo de traduku.net,
en 1999. Nia lingvo konsiderinde evoluis dum la lastaj dek jaroj kaj mi
konstante faras korektojn al malnovaj eroj; cetere mi aldonas novajn vortojn
kaj frazojn al ĝi ĉiusemajne. La korektoj kaj aldonoj aperas en
http://eo.wiktionary.org/wiki/Vortaro_angla-Esperanta kiun mi ankaŭ kompilas
(nur de A ĝis CA.. ĝis nun).

[...]

Ĉiaokaze, mi vole donacos la aktualan vortprovizo-dosieron de 'traduku.net'
al 'Apertium' se vi kredas, ke ĝi povus progresigi la projekton.

Amike,
Mike Leon

La formato de la vortlisto

Vi komprenos, ke la vortprovizo estas adaptita al la bezonoj de la programo de traduku.net, kaj enhavas nur plejmalmulton da lingvistikaj informoj kiel ilustras la sekvontaj ekzemploj el la vortproviza dosiero:

backpack
/tornistro/tornistreto/dorsosako/vojagx-I dorsosake (1)
backpacked
vojagxis dorsosake
backpacker
dorsosakulo
backpackers' accomodation
dorsosakula logxejo
backpacking
/dorsosaka vojagxado/vojagx-I dorsosake
backpacking tour
dorsosaka vojagxo
backpacking tours (2)
dorsosakaj vojagxoj
backpedal
/retir-igx/kontrauxpedal
backroom
postkulisa
backs
/subten/privet/legitim/malantaux(ajx)oj/arieruloj/fundoj/dorsoj/postajxoj/postaj
partoj
backs down
/retir-igx/retir sin de/retroir laux (3)
backs down on
/retir-igx de/retir sin de

(1) streketo kun majuskla 'I' (-I) indikas infinitivan verbon

(2) traduku.net aŭtomate pluraligas la plejparton de solaj substantivoj (la tradukilo scias, ke 'backpackers' estas pluralo de la vortprovizero 'backpacker - dorsosakulo', kaj pluraligos 'dorsosakulo'), sed frazoj ('backpacking tourŝ) devas aperi en la vortprovizo por havi la ĝustan esperantigon.

(3) Por traduku.net, verboj kun la vortero 'iĝ' devas aperi en la vortprovizo kiel en 'retir-igx'. Aliaj verboj plejparte aperas kiel nudaj radikoj ('retir sin', 'retroir laŭ').

Kiel onu elektas inter la eblecoj?

at our command
/sub nia ordono/laux nia ordono/kiun ni reg/regata de ni

Nek mi nek Aaron faras la elekton, sed la uzanto mem.

En la simpla traduko, kiun oni ricevas cxe la cxefpagxo http://traduku.net , la uzanto nur vidas la unuan tradukon, se estas pluraj . Tiu unua, lauxeble, estas la plej ofte okazanta el kelkaj eblaj tradukoj kaj havigas tradukon gxenerale kompreneblan kaj facile legeblan.

Ekzemplo de simpla traduko: "A passenger plane crashes shortly after take-off from Kyrgyzstan's capital, Bishkek, killing about 70 people." - pasaĝera aviadilo kraŝoj nelonge post (kiam) deteriĝo de Kyrĝzstan-a ĉefurbo, Bishkek, mortiganta pri 70 homoj.

Tiu "pri 70" atentigas ke, efektive, oni ne povas distingi inter la oftecon de la signifoj de iuj vortoj, kiel "about" - "pri" kaj "about" - "proksimume" aux inter "too" - "tro" kaj "too" - "ankaux"

Uzanto povas, tamen elekti plenan tradukon de la tradukota teksto cxe http://traduku.net/al_esperanto.php?adreso=&teksto= Ekzemple, per opcio "glose", la teksto : "A passenger plane crashes shortly after take-off from Kyrgyzstan's capital, Bishkek, killing about 70 people." tradukigxas tiel ...

passenger plane == pasag^era_aviadilo crashes == [kras^oj/kras^/frakasoj/fraksig^oj/frakasig^/grandaj ekbruoj/lau(taj ekbruoj/lau(taj faloj/frakasbruoj/ekbruegoj/ekbrueg/bum!/pum!/puf!/kolizi*/kolizioj/koliziig/karambol/karamboloj/fal teren/kolaps/malfunkci*/malfunkciig/malfunkcioj/bankrot/bankrotoj/sin trud en ..n] shortly after == [nelonge post (kiam)/post nelonge/iom poste] takeoff == [deterig^o/ekflugo] from == [de/disde/for de/de kiu/ekde/post/el/el kiu/pro/lau(/ke ... ..u/ke ... ne ..u/kontrau(/kontrau(/devojig] Kyrg^zstan’s == kyrg^zstan-a capital == [c^efurbo/metropolo/kapitalo/majusklo/brava/brave], [Bishkek?], killing == [mortiganta/mortigo/likvido/grandega profito] about == [pri/pri tio, ke/proksimume/preskau(/c^irkau(/plimalpl*/tem pri/pro/pro tio, ke/, ke (iu) ..as] 70 people == [homoj/la homoj/iuj/iuj homoj/tiuj/c^iuj/oni/ni/multaj/multaj homoj/diversaj homoj/(iuj) c^eestantoj/(iuj) spektantoj/..uloj/(iuj) (diversaj) personoj/la publiko/la popolo/popolo(j)/popol/popolplenig/gento/tiuj/..anoj/(kiuj)log^ en/la log^antoj/la log^antaro/personaro/homforto/oficistaro/..intoj/..itoj/..antoj/..atoj/..ontoj/..otoj].

... kiun oni povas redakti al norma Esperanto, forvisxante la ne-trafajn tradukojn.

Cetere, per opcio "submuse" oni povas legi (kaj kasxi) plenan tradukon de cxiu vorto aux frazo per musmovo.

Kio signifas la parentezoj "()"?

Sxajne estas du tipoj da parentezoj:

Libere elekteblaj partoj:

• (ek)furor cxe ->
  • ekfuror cxe
  • furor cxe
• via(j) plua(j) ->
  • viaj pluaj
  • via plua

Elekto inter alternativoj:

• abiturientaj (ekzamenoj) (diplomoj) ->
  • abiturientaj ekzamenoj
  • abiturientaj diplomoj

Miksoj:

• vi (kredas (ke)) (pensas (ke))

Kio signifas la punktoj ".."?

at our disposal
/kiujn ni disponas/..n disponig-I al ni

(tio estas, ..n disponigi al ni)

La unua elekto estas facile komprenebla: "the resources at our disposal" tradukigxos kiel ...

• the resources --- la rimedoj
• at our disposal --- kiujn ni disponas

= la rimedoj kiujn ni disponas.

La dua elekto estas ne-eleganta provo traduki propozicion kiel: "he offered to put [his truck] at our disposal". La plentradukaj opcioj de traduku.net elmontros:

• he === [li/tiu/al li/al kiu(j) li/kiu(j)n li/ke li/(kiam) (kiom) (kion) (kiel) (kien) (kial) li/por li/tio(n), ke li]
• offered === [propon/propon al/ofertis (al)/prezent/alport/ofer/don/havig/eblig al ... ..on/eblig, ke ... ..u]
• put === [meti/almet (al)/lok/..ig/dir/esprim]
• his === [lia/sia/li/de li/de si/al li/la]
• truck === [kamiono/kamion/transport kamione/ŝarĝaŭto/ĉaro]
• at our disposal === /kiujn ni disponas/..n disponig-I al ni

La uzanto espereble divenos, ke la gxusta traduko estas: li proponis sia(n) kamiono(n) disponigi al ni; tio estas: li proponis disponigi al ni sian kamionon

identigi la verbojn

act /ago/ag/ekag/funkci-i/serv/efik/far/faro/kondut/aktor/aktorado/sxajnigo/sxajnigajxo/muzikbando/muzikistaro/akto/legxo

1) ag/ekag/funkci-i/serv/efik/far estas cxiuj verboj, sed kial estas '-i' cxe funkci-i?

2) minuskla -i estas malsama ol majuskla -I, cxu ne?

   (majuskla -I signifas ke oni tenu la verbon en infinitiva formo)

3) Kiel oni eltrovas cxu estas verbo?

Ekz.

advocate
/rekomend/rekomendanto/subten/subtenanto/proparolanto/lobi-i favore al/lobianto/kampanjanto/favor/cxampiono/reprezentanto/propagand/propagandanto/fervorulo/advokato/est advokato de

Sed

ahead
/antauxa/antauxe/antauxen/progresinta/avancinta/estonta/venonta/sekvonta/anticipe/atendas (min) (nin) ktp

Ambaux finigxas per 'en' sed unu estas verbo kaj alia estas direkto.

4)

appearing to be
/sxajn-I est-I/sxajne estis/efekt

sits up all night
maldormas tutnokte

Cxi tie vi ne forprenis la finon de la verbo. Kial ne?