Difference between revisions of "Tatar/Pronouns"

From Apertium
Jump to navigation Jump to search
 
(12 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
== Demonstrative pronouns ==
== Demonstrative pronouns ==


=== Demonstrative pronuns, which substitute nouns and adjectives ===
<s>=== Demonstrative pronuns, which substitute nouns and adjectives ===</s>


{|class="wikitable"
{|class="wikitable"
|-
|-
! nom !! <nom> !! бу !! шул !! шушы !! теге !! ул !! !! мондый !! шундый !! шушындый !! тегенди !! андый
! nom !! <nom> !! бу !! шул !! шушы !! теге !! ул !! !! мондый !! шундый !! шушындый !! тегенди !! андый !! кайсы
|-
|-
! gen
! gen
! <gen>
! <gen>
| моның || шуның || шушының || тегенең || аның || || мондыйның || шундыйның || шушындыйның || тегендинең || андыйның
| моның || шуның || шушының || тегенең || аның || || мондыйның || шундыйның || шушындыйның || тегендинең || андыйның ||
|-
|-
! dat
! dat
! <dat>
! <dat>
| моңа || шуңа || шушыңа || тегеңә || аңа || || мондыйга || шундыйга || шушындыйга || тегендигә || андыйга
| моңа || шуңа || шушыңа || тегеңә || аңа || || мондыйга || шундыйга || шушындыйга || тегендигә || андыйга ||
|-
|-
! acc
! acc
! <acc>
! <acc>
| моны || шуны || шушыны || тегене || аны || || мондыйны || шундыйны || шушындыйны || тегендине || андыйны
| моны || шуны || шушыны || тегене || аны || || мондыйны || шундыйны || шушындыйны || тегендине || андыйны ||
|-
|-
! loc
! loc
! <loc>
! <loc>
| монда || шунда || шушында || тегендә || анда || || мондыйда || шундыйда || шушындыйда || тегендидә || андыйда
| монда || шунда || шушында || тегендә || анда || || мондыйда || шундыйда || шушындыйда || тегендидә || андыйда ||
|-
|-
! abl
! abl
! <abl>
! <abl>
| моннан || шуннан || шушыннан || тегеннән || аннан || || мондыйдан || шундыйдан || шушындыйдан || тегендидән || андыйдан
| моннан || шуннан || шушыннан || тегеннән || аннан || || мондыйдан || шундыйдан || шушындыйдан || тегендидән || андыйдан ||
|-
|-
! pl
! pl
! <pl> N-INFL-COMMON ?
! <pl> N-INFL-COMMON ?
| болар || шулар || шушылар || тегеләр || алар || || мондыйлар || шундыйлар || шушындыйлар || тегендиләр || андыйлар
| болар || шулар || шушылар || тегеләр || алар || || мондыйлар || шундыйлар || шушындыйлар || тегендиләр || андыйлар ||
|-
|-
! pos stem
! pos stem
! + POSSESSION
! +POSSESSION
| бұны+ || осыны+ || оны+(?) || соны+ || || || || || || || || ?қайсы+
| бу+ || шуны+ || шушы+ || теге+ || аны+ || || мондый+ || шундый+ || шушындый+ || тегендий+ || андый+ ||
|-
! pos
! <px3sp>
| бусы || шунысы || шушысы || тегесе || анысы || || мондые || шундые || шушындые || тегендие || андые ||
|-
|-
! like/as such
! like/as such
! <sim><ref>I'd say these are possible (were found in the corpus too, but all sound archaic and strange)</ref>
! <sim>
| мондай || шундай || --- || --- || андай || || ---<ref>Nominal pronouns take this ending "easily" and are quite common (i.e. кемдәй, нәрсәдәй), but "шундыйдай" etc are, although imaginable in a spoken conversation, very rare. No occurence in the corpus</ref> || --- || --- || --- || --- || кандай (?)
| мындай || осындай || ондай || сондай || || || || || анадай || мынадай || сонадай || қандай
|-
! locative attribute, relativized locative
! <locattr>
| мондагы || шундагы || шушындагы || тегендәге || андагы || || --- <ref>pronoun <adj><subst><locattr> is theoretically possible, but sounds strange; not found in corpus too</ref> || --- || --- || --- || --- ||
|-
! !! !! бу !! шул !! шушы !! теге !! ул
|-
|-
! such way
! such way
! <adv>?
! <adv>/<advl>?
| былай || осылай || олай || солай || || || || || || || || қалай
| болай || шулай || шушылай || тегеләй || алай || || || || || || || калай
|-
|-
! so much
! so much/till that time
!
!
| мұнша || осынша || онша || сонша || || || || || || || || қанша
| монча<ref>Only dialectal variant</ref> || --- || --- || --- || --- || || || || || || || канча
|-
! in such a manner
! <adv>?
| былайша || осылайша || олайша || солайша || || || || || || || || қалайша
|-
!
!
| мұншалық || осыншалық || оншалық || соншалық || || || || || || || || қаншалық
|-
!
!
| мұншалықты || осыншалықты || оншалықты || соншалықты || || || || || || || ||
|-
!
!
| мұншама || осыншама || оншама || соншама || || || || || || || ||
|-
! in such an event
! <sim><loc>?
| мұндайда || осындайда || || || || || || || || || ||
|-
! verb
! <v><tv>
| бүйт- || || өйт- || сөйт- || || || || || || || || қайт-
|-
! relative loc
! <rloc>
| бұндағы (мұндағы) || осындағы || ондағы || сондағы || || || || || || || ||
|-
|-
! reason
! reason
! <reas>?
! <reas>?
| --- || шунлыктан<ref>Let's add it just as <cnjsub> or <cnjadv></ref> || --- || --- || --- ||
| || ондықтан || || сондықтан || || || || || || || ||
|-

|}
|}


=== <s>Demonstrative pronouns substituing adverbs</s> ===
== Interrogative pronouns ==


{|class="wikitable"
{|class="wikitable"
|-
|-
! nom !! <nom> !! кем !! нәрсә !! ни !! !! нинди !! ничә <ref>adding as <nowiki><num></nowiki></ref>
! !! !! бу !! шул !! шушы !! теге !! ул !! !! мондый !! шундый !! шушындый !! тегенди !! андый
|-
|-
! gen
! like/as such
! <gen>
! <sim><ref>I'd say these are possible (were found in the corpus too, but all sound archaic and strange)</ref>
| кемнең || нәрсәнең || нинең || || ниндинең || ничәнең
| мондай || -- || ондай || сондай || || || || || анадай || мынадай || сонадай || қандай
|-
|-
! dat
! such way
! <adv>?
! <dat>
| кемгә || нәрсәгә || нигә || || ниндигә || ничәгә
| былай || осылай || олай || солай || || || || || || || || қалай
|-
|-
! so much
! acc
!
! <acc>
| кемне || нәрсәне || нине || || ниндине || ничәне
| мұнша || осынша || онша || сонша || || || || || || || || қанша
|-
|-
! loc
! in such a manner
! <adv>?
! <loc>
| кемдә || нәрсәдә || нидә || || ниндидә || ничәдә
| былайша || осылайша || олайша || солайша || || || || || || || || қалайша
|-
|-
! abl
!
!
! <abl>
| кемнән || нәрсәдән || нидән || || ниндидән || ничәдән
| мұншалық || осыншалық || оншалық || соншалық || || || || || || || || қаншалық
|-
|-
! pl
!
! <pl> N-INFL-COMMON ?
!
| кемнәр || нәрсәләр || ниләр || || ниндиләр || ничәләр
| мұншалықты || осыншалықты || оншалықты || соншалықты || || || || || || || ||
|-
|-
! pos stem
!
! +POSSESSION
!
| кем+ || нәрсә+ || ни+ || || нинди+ || ничә
| мұншама || осыншама || оншама || соншама || || || || || || || ||
|-
|-
! pos
! in such an event
! <sim><loc>?
! <px3sp>
| кеме || нәрсәсе || ние || || ниндие || ничәсе
| мұндайда || осындайда || || || || || || || || || ||
|-
|-
! verb
! like/as such
! <v><tv>
! <sim>
| кемдәй || нәрсәдәй || нинди (нидәй) (?) || || --- || ---
| бүйт- || || өйт- || сөйт- || || || || || || || || қайт-
|-
|-
! locative attribute, relativized locative
! relative loc
! <rloc>
! <locattr>
| кемдәге || нәрсәдәге || нидәге || || ниндидәге || ничәдәге
| бұндағы (мұндағы) || осындағы || ондағы || сондағы || || || || || || || ||
|-
|-
! reason
! reason
! <reas>?
! <reas>?
| --- || --- || нилектән || || --- || ---
| || ондықтан || || сондықтан || || || || || || || ||
|-

|}
|}

== Reflexive pronouns ==


== Notes ==
== Notes ==
* Илсөяр шундый каты кычкырды, инде егерме-утыз адым китеп өлгергән рота командиры туктап артына борылды. (Г. Гобәй)
* Илсөяр шундый каты кычкырды, инде егерме-утыз адым китеп өлгергән рота командиры туктап артына борылды. (Г. Гобәй)
** pronoun <adj><advbl>
** pronoun <adj><advl>


<references/>
* also (itj?): әні/әне, міне

Latest revision as of 14:10, 5 May 2012

Demonstrative pronouns[edit]

=== Demonstrative pronuns, which substitute nouns and adjectives ===

nom <nom> бу шул шушы теге ул мондый шундый шушындый тегенди андый кайсы
gen <gen> моның шуның шушының тегенең аның мондыйның шундыйның шушындыйның тегендинең андыйның
dat <dat> моңа шуңа шушыңа тегеңә аңа мондыйга шундыйга шушындыйга тегендигә андыйга
acc <acc> моны шуны шушыны тегене аны мондыйны шундыйны шушындыйны тегендине андыйны
loc <loc> монда шунда шушында тегендә анда мондыйда шундыйда шушындыйда тегендидә андыйда
abl <abl> моннан шуннан шушыннан тегеннән аннан мондыйдан шундыйдан шушындыйдан тегендидән андыйдан
pl <pl> N-INFL-COMMON ? болар шулар шушылар тегеләр алар мондыйлар шундыйлар шушындыйлар тегендиләр андыйлар
pos stem +POSSESSION бу+ шуны+ шушы+ теге+ аны+ мондый+ шундый+ шушындый+ тегендий+ андый+
pos <px3sp> бусы шунысы шушысы тегесе анысы мондые шундые шушындые тегендие андые
like/as such <sim>[1] мондай шундай --- --- андай ---[2] --- --- --- --- кандай (?)
locative attribute, relativized locative <locattr> мондагы шундагы шушындагы тегендәге андагы --- [3] --- --- --- ---
бу шул шушы теге ул
such way <adv>/<advl>? болай шулай шушылай тегеләй алай калай
so much/till that time монча[4] --- --- --- --- канча
reason <reas>? --- шунлыктан[5] --- --- ---

Interrogative pronouns[edit]

nom <nom> кем нәрсә ни нинди ничә [6]
gen <gen> кемнең нәрсәнең нинең ниндинең ничәнең
dat <dat> кемгә нәрсәгә нигә ниндигә ничәгә
acc <acc> кемне нәрсәне нине ниндине ничәне
loc <loc> кемдә нәрсәдә нидә ниндидә ничәдә
abl <abl> кемнән нәрсәдән нидән ниндидән ничәдән
pl <pl> N-INFL-COMMON ? кемнәр нәрсәләр ниләр ниндиләр ничәләр
pos stem +POSSESSION кем+ нәрсә+ ни+ нинди+ ничә
pos <px3sp> кеме нәрсәсе ние ниндие ничәсе
like/as such <sim> кемдәй нәрсәдәй нинди (нидәй) (?) --- ---
locative attribute, relativized locative <locattr> кемдәге нәрсәдәге нидәге ниндидәге ничәдәге
reason <reas>? --- --- нилектән --- ---

Reflexive pronouns[edit]

Notes[edit]

  • Илсөяр шундый каты кычкырды, инде егерме-утыз адым китеп өлгергән рота командиры туктап артына борылды. (Г. Гобәй)
    • pronoun <adj><advl>
  1. I'd say these are possible (were found in the corpus too, but all sound archaic and strange)
  2. Nominal pronouns take this ending "easily" and are quite common (i.e. кемдәй, нәрсәдәй), but "шундыйдай" etc are, although imaginable in a spoken conversation, very rare. No occurence in the corpus
  3. pronoun <adj><subst><locattr> is theoretically possible, but sounds strange; not found in corpus too
  4. Only dialectal variant
  5. Let's add it just as <cnjsub> or <cnjadv>
  6. adding as <num>